• Gizlilik
  • Koşullar
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Dergiye Abone Ol
  • Hesabım

Sepetinizde ürün bulunmuyor.

ENG
DefenceTurk
TUSAŞ 47 Yaşında!
Dergi
  • Anasayfa
  • Haberler
    • Genel Haberler
    • Kara Kuvvetleri ve Kara Sistemleri
    • Deniz Kuvvetleri ve Deniz Sistemleri
    • Hava Kuvvetleri & Havacılık ve Uzay Sistemleri
  • Özgün
    • Sistemler ve İncelemeler
    • Yazılar ve Analizler
    • Söyleşiler
  • Ürünler
    • Kara Araçları
    • Deniz Araçları
    • Havacılık ve Uzay Sistemleri
    • Silah Sistemleri
    • Radar ve Elektronik Harp Sistemleri
    • Entegre Güvenlik Sistemleri
    • Muhabere ve Elektronik Sistemler
    • Tedarik ve Ar-Ge Projeleri
  • Ansiklopedi
  • DergilerÜcretsiz Oku
  • Hizmetlerimiz
  • Dergi İçerikleri
  • Fuarlar
  • Giriş
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Anasayfa
  • Haberler
    • Genel Haberler
    • Kara Kuvvetleri ve Kara Sistemleri
    • Deniz Kuvvetleri ve Deniz Sistemleri
    • Hava Kuvvetleri & Havacılık ve Uzay Sistemleri
  • Özgün
    • Sistemler ve İncelemeler
    • Yazılar ve Analizler
    • Söyleşiler
  • Ürünler
    • Kara Araçları
    • Deniz Araçları
    • Havacılık ve Uzay Sistemleri
    • Silah Sistemleri
    • Radar ve Elektronik Harp Sistemleri
    • Entegre Güvenlik Sistemleri
    • Muhabere ve Elektronik Sistemler
    • Tedarik ve Ar-Ge Projeleri
  • Ansiklopedi
  • DergilerÜcretsiz Oku
  • Hizmetlerimiz
  • Dergi İçerikleri
  • Fuarlar
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
DefenceTurk

Günümüzden Geleceğe Hava-Hava Füzeleri

İlknur Kahraman Yazar: İlknur Kahraman
27 Haz 2022 20:35
Kategori: Dergi İçerikleri
A A
0
FacebookTwitterLinkedinWhatsappTelegramQR Kodu

“Mevcut füzeler ile aynı boyutlarla daha geniş kabiliyetlerin edinilmesinde alt sistem seviyesinde minyatürizasyonun söz konusu olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır.”

Kaan Azman

Başlarda makineli tüfekler ve otomatik toplar ile yapılan hava muharebeleri, hava-hava füzelerinin dünya harp tarihi sahnesine katılmasıyla köklü değişimlere uğramıştır. Önceki dönemlerde manevra kabiliyeti ve uçakların makineli tüfek atışlarına karşı dayanmadaki yeterliliği üzerinden şekillenen savaş uçağının hava muharebelerindeki üstünlük kriterleri, hava-hava füzelerinin kullanılmaya başlamasından sonra yerini farklı kriterlere bırakmıştır. Bahse konu kriterlere örnek olarak savaş uçağının kullandığı hava-hava füzelerini güdümlemedeki yeterliliği ve hava-hava füzelerine karşı kendini koruma kabiliyeti verilebilir. Yol açtıkları köklü değişimden bu yana hava-hava füzeleri geçirdikleri değişimlerle de doktrinlerde önemli değişikliklerde etkili olmaya devam etmektedir. Gelişen güdüm sistemleri, elektronikler ve itki teknolojisindeki yenilikler yeni bir yarışı başlatmıştır.

Hava-Hava Füzelerinin Dünden Bugüne Gelişimi

2. Dünya Savaşı’nı takip eden yıllarda ortaya çıkan ilk örnekler ABD ve SSCB tarafından geliştirilmiştir. AIM-4 Falcon[I] ve Kaliningrad K5[II] hava-hava füzesi örnekleri IR (Kızılötesi), Radar bazlı Beam Riding tipi ve Yarı Aktif Radar (İngilizce kısaltması SAR-Semi Active Radar olarak geçmektedir) güdüm prensiplerini benimsemiştir. Bu füzelerin 60 ila 80 kilogram arasında bir ağırlığa sahip olmasına karşın menzilleri 10 kilometrenin üzerine çıkmamaktaydı. Ayrıca güdüm konusunda da birçok önemli sorunu olan ilk hava-hava füzelerinin arayıcı başlıklarının dar arama açıları ve soğutma gibi sorunları bulunmaktaydı. Örneğin AIM-4 Falcon füzesinin arayıcı başlığındaki soğutma süresi ve dar görüş açısı gibi sorunlar çoğu zaman hedeflerin füze ateşlenmeden önce veya ateşlendikten sonra menzil dışına çıkması gibi durumlara yol açmıştır[III].

Sonraki nesillerde ise başlarda ortaya çıkan sorunlar önemli ölçüde giderilip, yeni güdüm teknikleri geliştirilirken hava-hava füzelerinde güdüm ve menzile göre gözle görülür bir rol paylaşımı ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu kapsamda ortaya 3 sınıf çıkmıştır:

  • Kısa Menzilli: IR güdümlü ve manevra kabiliyeti yüksek olan yakın mesafelere optimize edilmiş hava-hava füzeleridir.
  • Orta Menzilli: Genellikle RF güdümlü ve görüş ötesi menzilli hava-hava füzeleridir. AIM-7 Sparrow AIM-120 AMRAAM, R-27 ve R-77 başlıca örneklerdir. Yarı Aktif Radar güdümü yerini döngüde daha fazla bağımsızlık sağlayan Aktif Radar güdümüne bırakmıştır.
  • Uzun Menzilli: Ağırlığı 500 ila 600 kilogramı bulabilen ve daha çok Soğuk Savaş yıllarında görülen, göreve adanmış tasarımlar olarak nitelendirilebilecek önleme uçaklarında kullanılan hava-hava füzeleridir. Son derece uzun menzillerine ve yüksek hızlarına rağmen (ABD menşeili AIM-54 Phoenix ve R-33; 200 km üzeri menzil ile 5 Mach’a yakın hızlara ulaşabiliyordu) ağır ve maliyetli olmalarından dolayı günümüzde tercih edilmemektedir.

Günümüzden Geleceğe Hava-Hava Füzeleri çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 10′uncu sayısında.

Defence Turk Dergi’ye online ve basılı olarak erişmek için tıklayınız.

Angajman boyunca aydınlatma gerektiren ve bu açıdan hem vuruş oranlarını hem de platformun bekasını etkileyen Yarı Aktif Radar güdümü yerini füzenin ara safhada platformdan girdi alıp terminal safhada kendi radarıyla güdümlendiği Aktif Radar güdümüne bırakmıştır. Hedefi düşük çözünürlükle bir sinyal gibi gören ve dolayısıyla flare gibi aldatma tedbirlerine karşı büyük oranda zaafı olan IR güdüm ise yerini hedefin net görüntüsünü de vermesinden dolayı aldatmaya karşı çok daha dayanıklı ve daha bağımsız çalışabilen  IIR (Görüntüleyici Kızılötesi) güdüme bırakmıştır. Günümüze giden yolda kazanılan bir diğer önemli kabiliyet ise Data Link sayesinde füzenin güdümünü diğer platformların da icra edebilmesi olmuştur. Söz konusu gelişmeler, modern örnekler olarak da tabir edebileceğimiz hava-hava füzelerini ortaya çıkarmıştır. Karmaşık bir teknoloji olması dolayısıyla dünyada sayılı ülke bu alanda istikrarlı bir şekilde çalışma yürütebilmektedir. Ülkelerin teknolojik altyapılarına ve belirlediği taktiklere göre geliştirdikleri hava-hava füzeleri güdüm ve itki prensibi bakımından bir dizi farklılıklara sahiptir.

Modern hava-hava füzelerinde öne çıkan konular füzenin sınıfına göre değişiklik göstermektedir. Görüş ötesi hava-hava füzelerinde menzil, kinetik performans/menzil oranı ve arayıcı başlık performansı öne çıkarken; görüş içi füzelerde manevra kabiliyeti, aldatma tedbirlerine karşı direnç ve geniş hedefleme açısı öne çıkmaktadır. Görüş ötesi füzelerde azami menzil her ne kadar önemli olsa da operasyonel şartlarda asıl belirleyici faktörlerden biri de menzile göre kinetik performanstır. Bunun başlıca sebebi düşman uçağının füzeyi tespit ettiği zaman füzenin mevcut enerjisini boşa harcatmak için sert manevralara başvuracak olmasıdır. Bu duruma bir çözüm olarak çift darbeli roket motorları ve ramjet itki sistemi öne çıkmaktadır. Çift darbeli roket motoru ilk ateşlemeye ek olarak terminal safhada başlatılan ikinci bir ateşlemeye sahiptir. Terminal safhada yapılan ikinci ateşleme füzeye ek enerji, dolayısıyla arttırılmış vuruş olasılığı sunmaktadır. İsrail’in Python füzesinden türettiği I-Derby ER çift darbeli roket motoru sayesinde ilk sürüme göre önemli bir etkili menzil artışı elde etmiştir[IV].

Yakın dönemde savaş uçaklarının radar kesit alanının önceki nesillerdekine göre önemli derecede azalması ve karşı tedbirler konusunda -özellikle karıştırma- ilerlemesi radar arayıcı başlıklarda da bazı geliştirmelere ihtiyaç olduğu kanaatini doğurmuştur. Bu konuda günümüzde sık tercih edilmeyen bir örnek olsa da AESA radar arayıcı başlıklar hem yüksek hassasiyet hem de karıştırmaya dayanıklılık gibi avantajları sebebiyle öne çıkmaya başlamıştır.

Yazının devamı için lütfen giriş yapın veya kaydolun

İlknur Kahraman
İlknur Kahraman
Etiketler: Defence TurkDefence Turk Dergi 10.Sayıhava hava füzeleri
SPONSORLU İÇERİK
Önceki Haber

Elbit Systems’den 70 milyon dolarlık elektronik harp sistemi tedariki

Sonraki Haber

Baykar’dan Ukrayna’ya Bayraktar TB2 SİHA Bağışı!

İlgili Yazılar

NATO Kodlandırma Sistemi Nedir ve Ne İşe Yarar?
Dergi İçerikleri

NATO Kodlandırma Sistemi Nedir ve Ne İşe Yarar?

3 ay önce
Meteksan Savunma KAPAN Drone Savunma Sistemi
Dergi İçerikleri

Meteksan Savunma KAPAN Drone Savunma Sistemi

3 ay önce
Karadeniz’de TEKNOFEST Fırtınası
Dergi İçerikleri

Karadeniz’de TEKNOFEST Fırtınası

3 ay önce
Milli Teknolojinin Hamlesi TEKNOFEST
Dergi İçerikleri

Milli Teknolojinin Hamlesi TEKNOFEST

3 ay önce
Gürbağ Savunma ve Teknoloji: “Milli Üretim, Milli Sermaye”
Dergi İçerikleri

Gürbağ Savunma ve Teknoloji: “Milli Üretim, Milli Sermaye”

3 ay önce
EFES-2022 Birleşik Müşterek Fiili Atışlı Arazi Tatbikatı
Dergi İçerikleri

EFES-2022 Birleşik Müşterek Fiili Atışlı Arazi Tatbikatı

3 ay önce
Sonraki Haber
“10’dan fazla ülke Bayraktar TB2 almak için sırada”

Baykar'dan Ukrayna'ya Bayraktar TB2 SİHA Bağışı!

Please login to join discussion

Google Haberler

İlginizi Çekebilir

Arjantin Ordusu Iveco Guaraní 6×6 ZMA ile ilgileniyor
Haberler

Arjantin Ordusu Iveco Guaraní 6×6 ZMA ile ilgileniyor

5 gün önce
Bahreyn’in ilk F-16 Block 70 savaş uçağı ilk uçuşunu gerçekleştirdi
Haberler

Bahreyn’in ilk F-16 Block 70 savaş uçağı ilk uçuşunu gerçekleştirdi

1 gün önce
ARES Tersanesi’nden yeni hücumbot tasarımları ARES 32 DAGGER ve PREDATOR
Deniz Kuvvetleri ve Deniz Sistemleri

ARES Tersanesi’nden yeni hücumbot tasarımları ARES 32 DAGGER ve PREDATOR

5 gün önce

Ulusal Savunmanın Medyadaki Güçlü Sesi

@ 2021 Defence Turk. Tüm hakları saklıdır.

Ulusal Savunmanın Medyadaki Güçlü Sesi

  • ENG
  • Hesabım
  • Hizmetlerimiz
  • Dergi İçerikleri
  • Özgün Yazılar
  • Savunma Sanayii Ansiklopedisi
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Dergiye Abone Ol
  • Dergiler
Menu
  • ENG
  • Hesabım
  • Hizmetlerimiz
  • Dergi İçerikleri
  • Özgün Yazılar
  • Savunma Sanayii Ansiklopedisi
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Dergiye Abone Ol
  • Dergiler
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
  • Giriş
  • Sepet
  • ENG
  • Hesabım
  • Hizmetlerimiz
  • Dergi İçerikleri
  • Özgün Yazılar
  • Savunma Sanayii Ansiklopedisi
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • Dergiye Abone Ol
  • Dergiler

© 2020 Tüm hakları saklıdır.
DefenceTurk

Tekrar Hoşgeldiniz!

Lütfen hesap bilgilerinizi girin

Şifrenizi mi unuttunuz?

Parolanızı kurtarın

Şifrenizi sıfırlamak için lütfen e-posta adresi veya kullanıcı adı girin.

Giriş

Defence Turk'ün Yeni Hizmetleri

Defence Turk sektöre yönelik yeni hizmetlerini sunar. Profesyonel ekibimiz sorunlarınıza çözümler üretmek için yanınızda!

Hizmetleri Keşfedin
Hemen iletişime geç
Konuşma başlat
Merhaba! Aşağıdaki Defence Turk logosuna tıklayarak bizimle Whatsapp üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
Ekibimiz birazdan sizinle iletişime geçecek
Defence Turk
Yazmak için buraya tıklayın