İran’ın yörüngeye uydu gönderme girişimi üçüncü defa başarısızlıkla sonuçlandı

Planet ve Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü’nün paylaştığı uydu görüntüleri, İran’ın kuzeyindeki İmam Humeyni Uzay Merkezi’nden duman çıktığını gösteriyor.

Roket fırlatma rampasının bulunduğu alana geçtiğimiz günlerde yeni bir boyama yapılması ve alandaki araç/insan hareketliliğinin artması yeni bir denemenin yapılacağına işaret olarak yorumlanmıştı. İran’ın bu yıl başarısızlıkla sonuçlanan üçüncü fırlatma denemesi oldu. Bu yıl ocak ve şubat aylarında İran, devrimin 40. yıl dönümünde, ikisi de yörüngeye ulaşamayan iki roket fırlatmıştı.

Perşembe günü başarısızlıkla sonuçlandığı ifade edilen fırlatma denemesinde kullanılan roketin türü tam olarak belli değil ancak daha önce bu alan Safir olarak bilinen iki aşamalı, sıvı yakıtlı bir roket fırlatmak için kullanılmıştı. Safir roketinin nispeten küçük olduğu ve sadece küçük uyduları yörüngeye taşıyabileceği ifade ediliyor. Ağustos ayının başlarında İran, Nahid-1 olarak ifade edilen bir uydunun fırlatılmaya hazır olduğunu açıklamıştı.

Daha sonra ortaya çıkan uydu görüntüleri fırlatılması planlanan roketin hala taşınma ve fırlatılma için kullanılan makinelere bağlı olduğunu gösteriyor.

Uluslararası Stratejik Etütler Enstitüsü’ndeki Nükleer Politika Programları Direktörü Michael Elleman,“Bu bana fırlatma hazırlığı sırasında bir kaza gibi görünüyor. “Muhtemelen roketi ateşlemeden önce bir problem yaşandı.” ifadelerini kullandı.

Trump yönetimi, İran’ı uzun menzilli füzeler geliştirmek için uzay programını kullanmakla suçladı, ancak Elleman uzay programının füzelere doğrudan uygulanabileceğine inanmadığını söyledi. “Bence idarenin iddia ettiği gerçekliğe sahip değil” dedi ve “Balistik füzeye dönüştürülen tek bir uydu fırlatılması örneği bilmiyorum.” diye de ekledi.

Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü’nün kıdemli araştırmacısı Dave Schmerler “Bu son başarısızlıktan sonra İran yönetiminin uzay programı üzerinde çalışan ekibe daha fazla baskı uygulaması muhtemel. Bu kaza muhtemelen İran’daki uzay ekibine ve bu programa doğru giden kaynaklara olumlu bir şekilde yansımayacak” dedi.

Başka bir fırlatma girişiminin yakın tarihte olabilceği ifade ediliyor. Schmerler, uyduların, kazanın meydana geldiği yerin yakınındaki ikinci daha büyük bir fırlatma rampasında harekete geçtiğini söyledi.

İran’ın 2019’daki Başarısız Uydu Fırlatmaları: Payam & Doosti

ABD’den gelen tüm itirazlara rağmen uzaya uydu fırlatan İran, denemede başarılı olamadı. Payam adlı uydu, Simorg (Anka Kuşu) uydu taşıyıcı roketin yeterli hıza çıkamaması nedeniyle yörüngeye ulaşamadı.

İran devlet televizyonuna açıklama yapan Telekominikasyon Bakanı Cevad Azari Cehromi roketin ilk iki aşamayı başarı ile tamamladığını ancak üçüncü aşamada sorun yaşandığını kaydetti. Sorunun ne olduğuna değinmeyen Bakan Cehromi, İranlı bilim adamlarının meseleyi çözmek için çalışmalara devam ettiğini söyledi.

Payam ve Dosti adlarındaki uydular Türkçe’de ‘Mesaj’ ve ‘Dostluk’ anlamlarına geliyor. Payam ile ilgili yaşanan sorun Dosti’nin fırlatılma takvimini etkilemedi ve 1979 devriminin yıl dönümüne gelen şubat ayında başarısız bir deneme gerçekleştirdi.

Ahmet Alemdar

Defence Turk Yayın Koordinatörü. Türk Savunma Sanayii özelinde; savunma teknolojileri, stratejileri ve politikaları araştırmacısı ve takipçisi.