Kanada Dışişleri Bakanı Ekim 2020’de Türkiye’ye yönelik askıya alınan ihracat izinlerinin iptal edildiğini duyurdu
Kanada Hükümeti, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki askeri çatışmada Kanada teknolojisini kullandığı iddialarına yönelik soruşturma sonuçlarına göre Türkiye’ye askeri mal ve teknoloji ihracat izinlerini iptal etti. Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau, “Türkiye’ye ihraç edilen Kanada teknolojisinin Dağlık Karabağ’da kullanıldığına dair güvenilir kanıtlar bulan bu incelemenin ardından, bugün, 2020 sonbaharında askıya alınan izinlerin iptalini duyuruyorum” ifadesinde bulundu.
Kanada teknolojisinin Dağlık Karabağ’da kullanılmasının Kanada dış politikası ve Türkiye’nin verdiği kullanım garantileriyle tutarlı olmadığını söyleyen Garneu, 12 Nisan 2021 günü sabah erken saatlerde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ihracat izinleri konusunda daha fazla iş birliği sağlamak için bir diyalog mekanizması başlatmak üzere görüştüğünü belirtti.

Kanada Dışişleri Bakanı Ekim 2020’de Türkiye’ye yönelik ihracat izinlerinin askıya alındığını açıklamıştı. Kanada Dışişleri Bakanı François-Philippe Champagne yaptığı açıklamada,
“Son birkaç gündür, Dağlık Karabağ’daki askeri çatışmada Kanada teknolojisinin kullanıldığına dair bazı iddialar ortaya atıldı. Bu iddiaları öğrendikten sonra, derhal Global Affairs Canada’yı bu iddiaları araştırması için yönlendirdim. Kanada’nın güçlü ihracat kontrol rejimine uygun olarak ve devam eden çatışmalar nedeniyle, durumu daha ayrıntılı değerlendirmek için zaman tanımak amacıyla Türkiye’ye yönelik ilgili ihracat izinlerini askıya aldım.”
ifadelerinde bulunmuştu.
Daha önce ise Kanada, Türkiye’nin Suriye’de terör örgütü PKK/YPG’ye karşı başlattığı “Barış Pınarı Harekâtı” nedeniyle Ekim 2019’dan bu yana uyguladığı silah ambargosunu süresiz uzattığını açıklamıştı. Ancak Bayraktar TB2 S/İHA’larda kullanılan İHA optiklerinin Türkiye’ye satışını onayladığını açıklamıştı.

Türkiye’nin ana İHA üreticilerinden Baykar ve TUSAŞ, silahlı ve silahsız insansız hava araçları için Kanadalı yapımcı Wescam’in elektro-optik (EO) ve kızılötesi (IR) kamera sistemlerini kullanıyor. Baykar tarafından üretilen Bayraktar TB2 İHA‘larda kullanılırken TUSAŞ’ta ise ANKA İHA‘larda kullanılmaktadır.
Defence Turk yazarı Kadir Doğan‘ın gelişmeler ile ilgili yorumları şu şekilde:
“Wescam aslında görüntüleme sistemleri geliştiren bir şirket. Geliştirdiği, Wescam MX-15D hem Anka hem de TB2’de kullanılan bir ürün. Stabilize bir şekilde EO/IR görüntü aktarımı sağlıyor. Yüksek çözünürlükte görüntü elde edilen kamera, bir gimbal yardımı ile stabilize ediliyor. İçerisindeki Gimbal yapısı ile birlikte 2 eksende dönüş sağlayan sistem, konfigürasyon yapısına göre 4 veya 5 motor ile kontrol ediliyor. Pitch (Yunuslama) yönünde ve Roll (Yatış) yönünde hareketi sağlayan bu motorlar, senkron bir şekilde çok hassas görüntü elde edilmesini sağlıyor. Yine içerisinde yer alan IMU sayesinde, filtrelemelerden geçirilen veriler Otopilot yapısına aktarılıyor. Bu şekilde, işaretlenen objenin otomatik bir şekilde takip edilmesine olanak sağlıyor. Görüntü kısmında ise çok yüksek çözünürlükte görüntü elde edilebiliyor. Kamera içerisinde yer alan 9 farklı sensör ile elde edilen veriler, bir GPU yardımı ile işlenip aktarılıyor. Aynı zaman da Termal Görüntüleme imkanı da sunan bu ürün, termal olamayan kameradan da, yapay zeka desteği ile yüksek hassasiyet ile termal görüntü elde edilmesine olanak sağlıyor. Bu şirkete ait benzer ürünlerin Akıncı’da da kullanılması bekleniyor. Otonom Hava Sistemleri için çok kritik olan, görüntüleme sistemleri alanında uygulanan ambargo neticesinde bir miktar sıkıntı çekiliyordu. Bunun ortadan kalkması elimizi güçlendirecek. Aynı zamanda ASELSAN bu ürünleri yerlileştirmek için çalışmalar yürütüyor. Yerli olarak ASELSAN CATS elektro optik kamera kullanılsa da Kanada’dan alınan sistemin bazı teknik farklılıkları bulunuyor.”
Geçtiğimiz yıl Türkiye, HAVA SOJ projesi kapsamında kullanılmak üzere 4 adet Kanada yapımı Bombardier Global 6000 tipi uçak teslim aldı.
Konuya ilişkin açıklamada bulunan bir Türk yetkili, “Uçaklar Türkiye’de ancak Kanadalılar bu kısıtlamalar nedeniyle gerekli eğitim ve bilgi transferini sağlayamayacaklar” demişti. Yetkili ayrıca, “Bir Kanadalı firma da MILGEM projesi kapsamında gerekli olan helikopter platformunu tedarik etmeyi bıraktı.” demişti.

Baykar Wescam Yetkili Servis Merkezi
Türkiye’deki tek ve dünyadaki 12 Wescam lisanslı teknik tesisinden biri olan Baykar, hem yurtiçi hem de yurtdışı ortaklarına gimbal kamera modellerinin bakım-onarım, yazılım güncelleme, donanım eklentileri ve saha desteği hizmeti veriyor. L3 Wescam fabrika eğitiminden geçmiş, sertifikalı uzman mühendis ve teknisyenlerden oluşan Baykar WASC Ekibi, MX-15D ve CMX-15D modellerine yönelik her türlü bakım-onarım görevini tam teknik donanımla yerine getiriyor.
Türkiye’nin Kanada’dan ithal ettiği askeri ürünler
Türkiye, Kanadalı Wescam firmasından bazı İHA’larda kullanmak üzere elektro-optik kamera sistemi temin ediyor. Türkiye elektro-optik kamera sistemi temini konusunda uzun yıllardır sorun yaşıyor. Resmi ambargo öncesinde dahi örtülü ambargo altında kalan Türkiye elektro-optik kamera temini konusunda çeşitli girişimlerde bulunmuş ve yerli elektro-optik kamera üretimi konusunda çalışmalarını hızlandırmıştı.
Aselsan bu ihtiyaca yönelik olarak CATS sistemini geliştirdi. Aselsan daha sonra yine bu ihtiyaca yönelik ASELFLIR 400 ve DASS elektro-optik kamera sistemlerini internet sitesi üzerinden sergiledi.
Türkiye’nin Kanada’dan aldığı bir diğer önemli ürün; Hürkuş eğitim uçaklarında kullanılan, Pratt & Whitney Canada tarafından üretilen ve sivil ürünlerde de kullanılan PT6 turboprop motorlar. 750 shp’den 1250 sph’ye kadar güç aralığında farklı modelleri bulunan bu motorlar sivil ve askeri platformlarda oldukça yaygın olarak kullanılıyor. Ayrıca TSK’da farklı uçaklarda da yer alıyor.
Çok yaygın olan bu motorların temininde bir sıkıntı olmayacağını değerlendiriyoruz.
İlgili Olarak
Kanada, silah ambargosuna rağmen Türkiye’ye İHA optiklerinin satışını onayladı

Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği öğrencisi, Savunma Sanayii takipçisi