Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) 2020 Yıllığını yayımladı. Yıllığın nükleer silahlar bölümünde dikkat çekici gelişmeler var.
Rapora göre 2020’nin başında dokuz devletin (ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin, Hindistan, Pakistan, İsrail ve Kuzey Kore) 3.720’si operasyonel, 13.400 nükleer silahı var. Bu silahların ise 1.800’ü operasyonel alarm (savaşa hazır) durumunda tutuluyor.
Raporun giriş kısmında ABD ve Rusya’nın eski savaş başlıklarını sökmesi (imha etmesi) nedeniyle dünyadaki nükleer savaş başlığı stoklarının azalım eğiliminin devam ettiği belirtiliyor. Çin nükleer cephaneliğini modernize ettiği Pakistan ve Hindistan cephaneliklerini genişlettiği düşünülüyor.
Pakistan’ın Nükleer Gücü
Pakistan, ezeli rakibi Hindistan karşısında ‘tam spektrum caydırıcı duruş’ kapsamına yeni nükleer silahların ve bu silahları taşıyacak platformlara yönelik geliştirme ve konuşlandırma faaliyetlerine devam ediyor.
Pakistan’ın nükleer kapasitesi 2020 | SIPRI | |||||
Sistem | Envanterdeki Lançer | İlk Envanter Yılı | Menzil (km) | Harp Başlığı x Verim | Savaş Başlığı Sayısı |
Uçak | 36 | 36 | |||
F-16A/B | . . | 1998 | 1 600 | 1 x bomba | . . |
Mirage III/V | 36 | 1998 | 2 100 | 1 x bomba veya Ra’ad Füzesi* | 36 |
Kara Tabanlı Füze | 120f | 120 | |||
Abdali (Hatf-2) | 10 | 2015 | 200 | 1 x 5–12 kt | 10 |
Ghaznavi (Hatf-3) | 16 | 2004 | 300 | 1 x 5–12 kt | 16 |
Shaheen-I (Hatf-4) | 16 | 2003 | 750 | 1 x 5–12 kt | 16 |
Shaheen-IA (Hatf-4) | . . | [2020] | 900 | 1 x 5–12 kt | . . |
Shaheen-II (Hatf-6) | 18 | 2014 | 2 000 | 1 x 10–40 kt | 18 |
Shaheen-III (Hatf-. .) | . . | [2022] | 2 750 | 1 x 10–40 kt | . . |
Ghauri (Hatf-5) | 24 | 2003 | 1 250 | 1 x 10–40 kt | 24 |
Nasr (Hatf-9) | 24 | 2013 | 70 | 1 x 5–12 kt | 24 |
Ababeel (Hatf-. .) | . . | . . | 2 200 | MIRV or MRV | . . |
Babur* (Hatf-7) | 12 | 2014 | 350 | 1 x 5–12 kt | 12 |
Babur-2* (Hatf-. .) | . . | . . | 700 | 1 x 5–12 kt | . . |
Deniz Tabanlı Füze | |||||
Babur-3* (Hatf-. .) | 0 | . . | 450 | 1 x 5–12 kt | 0 |
Diğer harp başlıkları | 4 | ||||
Total | 156 | 160 | |||
*: Seyir Füzesi |
Ocak 2020 itibariyle Pakistan’ın yaklaşık 160 nükleer harp başlığına sahip olduğu tahmin ediliyor. Pakistan’ın nükleer silah cephaneliğinin önümüzdeki on yılda genişlemeye devam etmesi bekleniyor. Pakistan’ın, hem silah derecesinde plütonyum hem de son derece zenginleştirilmiş uranyum içeren askeri fissil malzeme stoklarını kademeli olarak artırdığına inanılıyor.
2018 sonu itibariyle Pakistan, Khushab sahasında 4 plütonyum üretim reaktörü işletiyordu.Bu tahmin, Pakistan’ın plütonyumu soğutulmuş kullanılmış yakıttan 4 reaktörün hepsinden ayırdığını varsayıyor.
Uçaklar
Pakistan’ın nükleer silah taşıma rolüne uygun olması muhtemel uçaklar olarak Mirage III ve Mirage V uçakları gösteriliyor. Mirage III nükleer kapasiteli Ra’ad (Hatf-8) uçaktan atılabilir seyir füzesini kullanabiliyorken, Mirage V’in serbest düşüm nükleer bombalar ile saldırı rolü olduğuna inanılıyor.
Pakistan Hava Kuvvetleri (PAF) halihazırda 120’si avcı-bombardıman görevli olmak üzere 160 adet Mirage savaş uçağı işletiyor. 2019’daki raporlara göre Pakistan Mısır’dan 36 adet Mirage V uçağı daha almayı planlıyor.
Pakistan’ın F-16 avcı-bombardıman uçaklarının nükleer kapasitesi belirsiz durumda.
Amerikan Bilim Adamları Federasyonu (FAS/Federation of American Scientists) ve Atom Bilimcileri Bülteni’nin (Bulletin of the Atomic Scientists) 2018 yılında yazdığı raporda 24 adet nükleer silahın F-16 ile kullanılabildiği belirtilmişti.
Pakistan yaşlanan Mirage uçaklarını Çin ile ortaklaşa geliştirdiği JF-17 uçağı ile değiştiriyor. Pakistan halihazırda 4-6 filoda yaklaşık 100 JF-17’yi envanterine katıyor.
JF-17’deki yükseltmelere ilişkin ilk raporlara göre henüz Ra’ad seyir füzesinin entegrasyonundan bahsedilmiyor.
Kara tabanlı füzeler
Pakistan, kısa ve orta menzilli sistemlerden oluşan nükleer yetenekli balistik füze cephanesini genişletiyor. Halen Abdali (Hatf-2), Ghaznavi (Hatf-3), Shaheen-I (Hatf-4) ve Nasr (Hatf-9) katı yakıtlı, mobil kısa menzilli balistik füzeleri kullanıyor. Shaheen-I’in genişletilmiş bir versiyonu olan Shaheen-IA hala geliştirilme aşamasında. Gaznavi, Nasr ve Shaheen-I, 2019’da teste başlandı.
Envanter şu anda iki tür orta menzilli balistik füze içeriyor: 1250 km menzilli sıvı yakıtlı, karayolunda hareket eden Ghauri (Hatf-5) ve 2000 km menzilli iki kademeli, katı yakıtlı, karayolunda seyyar Shaheen-II (Hatf-6).
Shaheen-II, Mayıs 2019’da teste başladı. Daha uzun menzilli bir varyant olan Shaheen-III şu anda geliştiriliyor. 2750 km menzili olan füze Pakistan tarafından bugüne kadar test edilecek en uzun menzilli sistem haline geldi. Shaheen-III’ün bir varyantı olan muhtemelen bağımsız olarak yönlendirilebilen çoklu başlık (MIRV) ile donatılmış olan Ababeel de geliştirme aşamasında. Son test 2017 yılında gerçekleştirildi.
Pakistan balistik füze cephaneliğinin yanı sıra nükleer yetenekli Babur (Hatf-7) isimli satıhtan fırlatılabilen seyir füzesini geliştirmeye devam ediyor. Babur 2005’ten beri en az 12 kez ateşlendi ve 2011’den bu yana saha eğitiminde kullanılır durumda. Babur-2 veya Babur Silah Sistemi-1 (B) olarak adlandırılan geliştirilmiş versiyonun 700 km menzile sahip olduğu belirtiliyor. Babur’ün ise 350 km menzili olduğu söyleniyor.
Deniz
Güvenli bir ikincil saldırı kabiliyeti sağlanması çabalarının parçası olarak Pakistan, deniz tabanlı bir nükleer kuvvet geliştirmeye çalışıyor. Babur-3 denizaltından fırlatılabilen seyir füzesi, Pakistan Donanmasının 3 adet dizel-elektrilikli Agosta sınıfı denizaltısı için nükleer yetenek geliştirmeyi amaçlıyor.
Pakistan’a ait AGOSTA-90B sınıfı denizaltılar Türkiye tarafından STM ana yükleniciliğinde kapsamlı bir modernizasyona tutuluyor. Aselsan ve Havelsan gibi Türk şirketleri projeye çeşitli komponentler sağlıyor.
Babur-3 ilk kez 2017 ateşlendi ve ikinci kez 2018’de test edildi.
Pakistan birincisi 2022’de teslim edilmesi beklenen Çin yapımı havadan bağımsız tahrik (AIP) sistemine sahip 8 adet denizaltı sipariş etti. Hangor sınıfı olarak bilinen bu denizaltılara Babur-3 füzeleri ile nükleer rol verilebilir.
Defence Turk Genel Yayın Yönetmeni. Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv ve uluslararası ilişkiler meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.