Yanlış bilinenleri düzelttiğimiz, konudan konuya zıplayacağımız bir yazı ile daha sizlerleyim. Yazıma başlarken mermi tiplerini kabaca tanıtıp bazı konulara değineceğim ki yazımız ilerledikçe konuya Fransız kalmayalım.
1. Mermi Tipleri
Tam Metal Ceket (Full Metal Jacket FMJ)
Ateşli silahlar kullanılmaya başladığında mühimmat olarak kurşun misketler tercih ediliyordu. Barut ve ateşleme mekanizmalarının gelişmeleri ile mühimmatlar misketlerden günümüzde kullanılan mermi şekline doğru evrildiler. Çıkış hızlarının iyice yükselmesi ile birlikte mühimmatların kurşun kütlelerinin dışına daha sert metallerden bir ceket kaplama uygulaması yapılmaya başlandı. Günümüzde mermiler, bakır, pirinç ve bakır-nikel alaşımı metaller kullanılarak kaplanmaktadır.
Yumuşak Uçlu
FMJ mühimmatlar delicilikleri yüksek olmasına rağmen kinetik enerjilerini fazla aktaramadıkları için ceketleme sırasında mühimmatın baş kısmı açıkta bırakılır. Yumuşak bir metal olan kurşun vücuda çarptığı zaman düzleşerek daha fazla kinetik enerjiyi transfer eder.
Çukur Uçlu
Tam olarak adı üzerinde. Mermiler ceket ile kaplı olsalar bile, merminin ucunda bulunan çukur kısım sayesinde vücuda girdiği zaman mermi açılıp mantarlaşarak sahip olduğu kinetik enerjinin yaklaşık yüzde 60 ile 70’ini transfer eder. Çukur uçlu mühimmatlar terminal performans olarak fevkalade olmasına rağmen, sahip oldukları çukur uçları sebebi ile havayı iyi yaramazlar, uçuş karakteristikleri çok kötü olduğu için uzun mesafelerde isabetli atışları gerçekleştirmek tam bir kabustur.
Balistik Uçlu
Çukur uçlu mermilerin çukur kısımlarına polimer bir uç takılarak, hem terminal hem de uçuş balistiği performansının korunduğu genellikle tüfeklerden atılan mermilere yapılan bir uygulamadır. Ülkemizde, Polis Özel Harekât’ın kullandığı 168gr Hornady A-Max ve MKE Mühimmat Fabrikasının yeni çıkartacağı polimer uçlu 5.56×45 mühimmat balistik uçlu mermilere çok iyi birer örnektir.
Merminin Mantarlaşması
Çukur uçlu mermilerin vücuda girdiği zaman çekirdeğin ön kısmının dışa doğru açılarak mermiye geniş bir yüzey alanı kazandırması olayına verilen isimdir. Şekil ve video ile açıklamak gerekirse:
Merminin Vücutta Yarattığı Geçici Boşluk
Yukarıdaki videoda izlediğiniz üzere mermi balistik jele isabet ettikten sonra mantarlaşıp kinetik enerjisini aktardığında oldukça büyük bir boşluk ortaya çıktı. Mermi vücuda isabet ettiğinde de tam olarak bu gerçekleşmektedir. İster takla atsın, ister delip geçsin isterse mantarlaşsın, mermi kinetik enerjisini aktardığı sırada dokuları esnetir ve gerer, aktarılan kinetik enerji ne kadar fazlaysa oluşan travma da o kadar büyüktür. Mermi eğer kalbe yakın dokulara isabet ederse açılan geçici boşluk kalbi durduracaktır, iç organlarda ise zar ve doku yırtılmaları sebebi ile ani kanamalara sebep olacak ve en fazla 6 ile 7 dakika içerisinde kişiyi öldürecektir.
Merminin Yarattığı Kalıcı Boşluk
Mermi dokuları yırtarak vücut içerisinde yol alır. Mermi mantarlaştığı veya dağıldığında ise çok daha fazla dokuyu yırtarak daha büyük kalıcı boşluklar açar ve bu bölgelerde aşırı kanamaya sebep olarak kişiyi öldürür.
Aşağıdaki fotoğrafta 5.56×45 M855(SS109) NATO’nun ve bizlerinde standart olarak kullandığı merminin terminal balistik sonuçları vardır. Mermi yönü soldan sağadır. Açık kırmızı yerler geçici boşluk, geçici boşluğun orta kısmındaki koyu kırmızı alanlar ise kalıcı boşluktur. Hiç de yaralamak için üretilen bir mermiye benzemiyor. Mermi vücuda girdikten sonra takla atmaya başlaması ile birlikte, çelik deliciyi ve kurşun çekirdeği tutan bakır ceket yırtılır ve bu 2 parça ile yırtılan bakır çekirdeğin parçaları dağılarak aşağıda gördüğünüz gibi oldukça fena bir yara açar. Bu yara uzuvlarda atar damarları gövdede ise organları parçalayarak kişiyi kısa sürede öldürmektedir.
En Düşük Terminal Performans – Merminin Takla Atması
Özellikle FMJ mühimmatlar, vücuda girdikten sonra, yivsetin kazandırdığı dönüş etkisi ile yalpalamaya ve daha sonra takla atmaya başlarlar. Kinetik enerjilerinin çok az bir kısmını aktararak vücudu terk ederler. Bu hareket yaklaşık 20-30 cm kadar bir mesafe içinde gerçekleşir.
Yukarıda gördüğünüz gibi, 7.62×51 M80 kısa mesafeden atıldığında 25 cm olan standart göğüs mesafesinde takla atmaya yeni başlıyor. Kol ve bacaklara isabet ettiği zaman ise dağılmadığı için delip çıkıyor. Dolayısı ile yakın mesafede 5.56×45’ten daha etkisiz bir mermi. Lakin 400 metrenin üzerinde 7.62×51 hız kaybetmeye başlıyor. Böylece vücuda girdiğinde belli bir mesafe katetmeden hemen takla atarak kinetik enerjisini daha fazla aktarabiliyor.
Ön bilgilendirmemizin ardından gelelim esas konumuza. Mühimmat performansının ölçüsü hasmı istenilen mesafeler içerisinde en az atış ile en kısa sürede etkisiz hale getirmektir. Ölümcül olmayan mühimmatlar hariç, ister 22lr, ister .50BMG olsun tüm ateşli silah mühimmatları öldürmek için tasarlanmıştır. Hiçbir mühimmat hasmı yaralamak için üretilmemiştir. Küçük mühimmatların amacı genel geçer çatışma menzili (0-200 metre) içerisinde tim içerisinde ateş gücünü attırmak ve daha fazla mühimmat kullanarak hasmı susturup, hareket etmesini engelleyerek daha sonra etkisiz hale getirmektir. Hasmı öldürmek istemediğiniz durumlar ki bu kanun kuvvetleri için önemlidir, ölümcül olmayan mühimmatlar kullanırsınız fakat bunlar da yine ateşli silahlar ile kullanıldığı ve güçleri 25 joule’e varabildiği için, boyun ve kafa bölgesine isabet ettiği zaman yine istenmeyen zararlara sebep olabilmektedir. Öldürücü olmayan mühimmatlara örnek vermek gerekirsek;
- Yivsiz Av tüfekleri ile kullanılan plastik şevrotin ve tek kurşun,
- Tabanca ve tüfeklerde kullanılan plastik mühimmat
- Yivsiz av tüfekleri ile kullanılan “BEANBAG” isimli kevlar torbaya sarılmış kurşun saçma
- Elektroşok silahlar
- Biber gazlı Paintball kapsülleri (kişisel favorim)
22lr Çatapat ile Katliam
Dünyanın en yaygın küçük mühimmatı olan 22lr, fare, sincap, sansar ve buna benzer küçük hayvanların avlanması içindir. Bastırıcı (supresör) ile kullanıldığında oldukça sessizdir ve çevreyi rahatsız etmez. Tepmesi çok az oluğu için sportif hedef atıcılığı ve çocukları ateşli silahlar ile atıcılığa alıştırmak için kullanılır. Amacı küçük hayvanları avlamak olsa da insan üzerindeki etkisi de oldukça tehlikelidir. 50 metreden kafatasını delebilir. Gövde üzerinde ise yine hayati organlara ulaşacak deliciliğe sahiptir.
İsrail ordusunun 22lr kalibre Ruger 10/22 silahları “SÖZDE” ölümcül olmayan silah kategorisinde Filistinlilerin kendilerine karşı düzenlediği gösterilerde kullandığı bilinmektedir. 2018 yılında ise göstericilere karşı ateşli silah kullanımı oldukça yoğunlaşmış ve sonuç olarak 168 Filistinli gösterici hayatını kaybetmiştir. Bu da hiç bir ateşli silahın yaralama amacı ile kullanılmaması gerektiğine karşı en önemli örneklerden birini teşkil eder.
Bacağından vurulan el-cezire muhabiri
“YANLIŞLIKLA” karın bölgesinden vurulan Filistinli
Ruger 10/22 ile İsrail Askeri. Çatal Ayak ve keskin nişancı dürbünü, silah ile hassas atış yapabilmek için takılmıştır.
Can YAZICI
İlginizi çekebilir:

Defence Turk Kurucu Ortağı, makine mühendisliği öğrencisi, savunma ve ulusal güvenlik konularıyla yakından ilgileniyor. Amatör olarak video editlemeyi ve fotoğraf çekmeyi seviyor.