Türk zırhlısı Cobra savaşta: Güney Osetya Savaşı

“Türk zırhlısı Cobra savaşta: Güney Osetya Savaşı” yazısını okumadan önce birinci bölümü okumak isteyebilirsiniz. Birinci bölümü okumak için buraya tıklayınız. 

Bölüm II- Türk Zırhlısı Cobra Savaşta

Otokar’ın araştırma ve geliştirme ekibi tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri’nin zırhlı tekerlekli araç ihtiyacı doğrultusunda en uygun çözümü sağlamak üzere geliştirilen Cobra ; 1997 yılından itibaren kademeli olarak Türk güvenlik güçlerinin bütün birimlerinde kullanılmaya başlandı. Türkiye tarafından iç güvenlik operasyonlarında ve sınır ötesi harekatlarda etkin olarak kullanılan Cobra Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç (TTZA) kendi sınıfının en iyilerinde biri olduğunu gösterdiği bu operasyonlar / harekatlar sonucunda önemli bir ihracat başarısı da yakaladı. Birçok kullanıcısı tarafından çatışma ortamlarında operasyonel olarak kullanılan Cobra zırhlımız; Güney Osetya Savaşı’nda da Gürcistan birlikleri tarafından kullanıldı.

2008 yılı ağustos ayında patlak veren Güney Osetya Savaşı’nda Gürcü birliklerin sahadaki önemli güç unsurlarından biri de sahip oldukları Cobra zırhlılarıydı. 8 Ağustos 2008 sabahı Gürcistan kuvvetleri 12.000 asker, 75 adet T-72 tankı ve çok sayıda Cobra TTZA ile Güney Osetya’ya girdi. Cobra zırhlımızın savaştaki konumuna geçmeden önce; savaş döneminde Türkiye-Gürcistan ilişkilerine askeri boyutuyla bakalım.

Savaş Dönemi Türkiye’nin Girişimleri

Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Bölgede bulunan bir ülke olarak bu tabi öncelikle bizi rahatsız eden bir durumdur. Özellikle barışa yönelik öncelikleri olan bir ülke olmamız sebebi ile çevremizde böyle bir durumun olmasını, bir diğer taraftan Gürcistan’ın toprak bütünlüğü konusunda bir sıkıntı yaşamasını da istemeyiz. Temennimiz o ki ateşkes bir an önce temin edilir ve diplomatik yollara başvurulur.” demişti.

2008 Ağustos’unda Recep Tayyip Erdoğan, Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu’nu, kısaca Kafkas İttifakı zemininde Kafkas ülkelerinin bir araya  gelerek sorunların diplomatik yolla çözmesini önerir. Başbakan Erdoğan, ziyaret ettiği Rusya’da Devlet Başkanı Dmitry Medvedev ve Başbakan Vladimir Putin’e bu öneride bulundu ve tam desteklerini aldı. Ardından Gürcistan ve Azerbaycan’a yaptığı ziyaretlerle önerisini bu ülkelere de iletti. Azerbaycan ziyareti öncesi yaptığı açıklamada Ermenistan’ın da ittifaka davet edileceğini açıkladı.

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi’nden Richard Lugar da “Kafkas Paktı bize sorulmadı, Rusya Gürcistan’dan çekilmedikçe, barış ve istikrar sağlanmadıkça bu tür fikirlerin hayata geçirilmesi mümkün değil.” diyerek ABD’nin tavrını açıkladı.

Gürcistan ise getirilen bu öneriyi Ankara Büyükelçisi vasıtasıyla “Türkiye’nin iyi niyetli girişimlerini anlıyoruz ama toprak bütünlüğümüzü tartışmalı yapacak böylesi adımlar yarar değil, zarar getirir.” diyerek reddetti. Gürcistan’ın sıcak bakmaması üzerine Recep Tayyip Erdoğan’ın Kafkas İttifakı önerisi başarısız bir girişim olarak kaldı.

Abhaz Vekilin Tepkisi

Ağustos 2008’de Abhaz vekiller, Ankara’da temaslarda bulunup basın toplantısı düzenledi. Abhazya Meclis Başkan Yardımcısı İrina Agırba, Türkiye’nin askeri açıdan Gürcistan’a destek olması ve Güney Osetya’ya saldırması sonrası sessiz kalması nedeniyle kırgın olduklarını söyleyerek, “Türk halkından alınan vergilerle Gürcistan’a milyonlarca dolarlık  silah yardımında bulunuyorsunuz. Bu adil bir davranış değil.” dedi. Agırba, “Türkiye’nin, Gürcistan’dan çıkarları var, ama tek taraflı askeri desteği kırgınlık yarattı. Anlamak mümkün değil. Türkiye’nin kendi halkı için kullanması gereken vergiler, milyonlarca dolarlık yardım olarak Gürcistan’a gitti. Gürcistan’ın bu savaşlardaki emellerini gerçekleştirmesinde Türkiye de ön ayak olmuş oldu. Bugün öldürülenlerde de bu paralarla alınan silahların payı var.” diyerek tepkisini gösterdi.

Kızılay Yardımı

Türk Kızılayı’nın çatışma nedeniyle bölgeye gönderdiği yardım konvoyu, Sarp Sınır Kapısından Gürcistan’a geçmeye başladı. 9 Ağustos 2008’de Türk Kızılayı, Kafkasya Krizi İnsani Yardım Operasyonu kapsamında bölgeye sağlık ve uzman afet personelinden oluşan 37 kişilik ekiple 130 çadır, 2100 battaniye, 150 portatif yatak, gıda ve su ulaştırdı.

Gürcistan sınıra yakın bölgelerdeki tüm Kızılay şubelerinde ve afet operasyon merkezlerinde hazırlanan insani yardım malzemelerini taşıyan tırlarla birlikte, Kızılay yöneticilerinden oluşan bir heyette Gürcistan Kızılhaç yetkilileriyle durum değerlendirmesi yapmak üzere Tiflis’e geçti. 2018 yılında Türk Kızılay’ı Gürcistan’da; Güney Kafkasya’daki afetlere müdahale edebilmek amacıyla Tiflis’te bir Afet Operasyon Merkezi kurmak için sözleşme imzaladı ancak henüz Afet Operasyon Merkezi’nin kurulumu gerçekleşmedi.

Türkiye Gürcistan Askeri İlişkileri

1992 yılında bağımsızlık sürecinde yaşanan çatışmalarda ordusunun yetersizliğini bir kez daha fark eden Gürcistan; Soçi Anlaşması ile durağan bir hal alan Güney Osetya sorununun tekrar alevlenme ihtimaline karşın ordusunu modernize etmeye çalıştı. Bu süreçte Gürcistan’ın ABD’den sonra kapısını çaldığı ikinci ülke Türkiye oldu. Sadece 1996 yılında Türkiye’den Gürcistan’a 2 milyon 478 bin dolar tutarında askeri yardım yapıldı.

NATO’nun Kafkasya projeleri doğrultusunda dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel 1997’de Gürcistan’ı ziyaret ederek askeri eğitim alanında iş birliğini öngören bir dizi anlaşma imzaladı. Askeri iş birliği 14 Mayıs 1998’de Türk-Gürcü Ortak Deniz Tatbikatı ile yeni bir boyuta taşındı. Türkiye, eski bir Sovyet Cumhuriyeti ile ortak askeri tatbikat düzenleyen NATO ülkesi olarak dikkat çekmişti. Askeri İş Birliği Anlaşma kapsamında Türk Özel Kuvvetleri tarafından; Gürcü Özel Kuvvetleri’ne ve Gürcü ordusunun komando birliklerine eğitim verildi.

1997 yılında Türkiye-Gürcistan arasında imzalanan Askeri Eğitim İş Birliği Anlaşması’nın sonucu olarak Gürcü askerlerine, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından önemli ölçüde personel eğitimine yönelik destek verildi. Gürcistan ordusunu yönetecek olan subayların yetiştirildiği Gürcistan Müşterek Harp Okulu, Türkiye’nin desteğiyle Gürcistan Savunma Akademisi olarak yapılandırıldı. Aktif olarak bu okulda eğitime Türkiye destek vermektedir. Gürcü ordusunun yönetecek subaylar Türk subayların eğitiminden geçiyor diyebiliriz. Ayrıca anlaşma kapsamında başarılı askeri öğrenciler karşılıklı öğrenci değişimi kapsamında Türkiye’ye gelerek harp okulunda eğitim alabiliyordu.

Son olarak Gürcistan güvenlik güçlerinde Nurol Makina üretimi Ejder Yalçın 6×6, Otokar üretimi Cobra ve Akrep gibi Türk zırhlıları hizmet vermekte.

Rus Gazetesinin İddiaları

Rusya’da ulusal yayın yapan İzvestiya Gazetesi’nin iddialarına göre Türkiye; Gürcistan’a savunma harcamaları için 45 milyon dolar ve çok sayıda gelişmiş silah ve mühimmat yardımında bulundu. ABD’nin de 40.6 milyon dolar hibe ettiğini belirten gazete ayrıca Gürcü subayların Türk ve ABD ordusunda eğitim aldıklarını yazdı. İzvestiya, Türkiye’nin vereceği silahların listesini 100 araç, 50 füze rampası, Kılıç 2 ve Doğan savaş gemileri, SkyWatcher hava erken uyarı sistemi, 80 adet MP5 otomatik silah, 1800 M72 el bombası, 10 milyon mermi, 160 MP5A3 silahı olarak sıraladı. Türkiye ve ABD’ye ek olarak Çek Cumhuriyeti tarafından verildiği iddia edilen silahlar: “10 adet L-159 Alca uçağı, 620 ton askeri malzeme”, Bulgaristan: “250 adet mini-tank roketi” olarak haberde yer aldı. Bu doğrultuda İzvestiya Gazetesi savaşın sorumluları olarak ABD ve NATO ülkelerini işaret etti.

Otokar Cobra 4×4 Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç

Türk savunma sanayiinin önemli zırhlı kara aracı üreticilerinden Otokar ürettiği; 3/4 tondan 60 tona, 4×4’ten 8×8 tekerlekli ve paletli zırhlı araçlarla ile farklı tip ve versiyonlarda kule sistemleriyle Türkiye dâhil 30’a yakın ülkede 40’tan fazla farklı kullanıcıda aktif olarak hizmet veriyor.

Cobra, Otokar’ın araştırma ve geliştirme ekibi tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri’nin zırhlı tekerlekli araç ihtiyacı doğrultusunda en uygun çözümü sağlamak üzere geliştirildi. 1997 yılında yapılan Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 5250 adetlik taktik tekerlekli araç ihtiyacına ilişkin ihalenin Otokar tarafından kazanılması ile Cobra, kademeli olarak Türk güvenlik güçlerinin bütün birimlerinde kullanılmaya başlandı. Kazakistan Silahlı Kuvvetleri ihtiyacı için Otokar şirketi Kazakistan Engineering şirketi ile 2011 yılında yapılan anlaşma doğrultusunda ortak lisanslı üretim yapılmakta.

Otokar tarafından üretilen Cobra zırhlısı, daima mürettebatın güvenliğini ve konforunu ön planda tutan, görevin türüne, aracın özelliklerine, silah sistemine ve ekipman donanımına göre değişen kapasitesi ile 9 kişiye kadar mürettebatı en zorlu koşullarda görevden göreve taşır.

Taktik tekerlekli zırhlı araç Cobra, üstün arazi performansına ve üstün beka kabiliyetine sahip. Monokok yapıdaki geniş açılı zırhlı gövdesi ile özellikle patlayıcı ve mayınlara karşı kendi sınıfındaki araçlar arasında ön plana çıkan Cobra, her türlü görevi tamamlamak için ideal bir platform.

Günümüzde artan mayın tehdidine bağlı olarak Cobra’nın tasarımında mayınlara ve araç yanında patlayan parça tesirli patlayıcılara karşı koruma ön plandadır. Cobra’nın taban ve çamurluklarının yapısı A/P ve AIT tipi mayınlara karşı personeli korur. Özel olarak mayın etkisini sönümleyecek şekilde tasarlanmış araç koltukları mürettebatın can güvenliğini sağlar. Korumayı artırmak için çelik zırhlı tabana ilave olarak personel bölümü tabanında mayın etkilerini sönümleyen kompozit malzemeden ikinci bir balistik taban yer alır. Test alanlarında ve gerçek çatışma koşullarında defalarca sınanan Cobra mürettebat için mayına karşı etkin koruma sağlar.

Her türlü görevi başarıyla tamamlamaya hazır olan Cobra, modüler yapısı ve Otokar mühendisliği sayesinde farklı görevlere uygulanabilir bir platformdur. Cobra aracına, araç tipine ve görev tanımına göre uygun olan gece görüş periskopları veya termal kabiliyetli atış kontrol sistemleri ile entegre edilmiş 7,62 veya 12,7 mm makinalı tüfekler, 40 mm bombaatar, 20 mm top, tanksavar veya uçaksavar füze atış kabiliyetli kuleler takılabilir.

Tüm kritik mekanik bölümleri zırh gövdesi içinde olan Cobra’nın gövdesi zırh delici (A/P) piyade tüfek mermilerine dayanıklıdır. Monokok tipteki gövde yapısı ve yan duvar açıları; aracın balistik korumasını daha da artıracak ve daha yüksek kalibreli tehditlerde sektirme görevini üstelenecek şekilde tasarlanmıştır. Aracın düşük düzeydeki akustik ve termal izi tehdit tarafından tespitini zorlaştırır.

Cobra’nın V8 tipinde 190 beygir gücünde turbo şarjlı dizel motoru araca üstün çekiş gücü sağlar. Motor gücü rakımdan minimum seviyede etkilenir. Zırh koruması içinde bulunan ve gerektiğinde F-34 tipi yakıtla da çalışabilen motor, düşük yakıt tüketiminin yanı sıra tüm bakım noktalarına kolayca ulaşılabilirliği ile görev sırasında yarı yolda bırakmaz.

Cobra’da daha iyi çekiş, daha fazla konfor sağlaması ve farklı arazi şartlarında daha iyi yolu kavraması için merkezi lastik şişirme sistemi sunulur. Araç sürücüsü ön lastiklerin veya arka lastiklerin hava basınçlarını araç içinden ayarlayabilir. Acil durumlarda lastiklere hava basabilir, araç içindeki basınç göstergeleri ile lastik basınçlarını takip edebilir.

Kullanıcılar: Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri

• Azerbaycan
• Cezayir
• Bahreyn
• Bangladeş
• Gürcistan
• Kazakistan
• Kosova
• Gana
• Malezya
• Maldivler
• Nijerya
• Slovenya
• Birleşik Arap Emirlikleri

Teknik Özellikler

Türk Zırhlısı Cobra Savaşta

Bu başlık altında; kulaktan kulağa yayılan ve bir noktada “savaş efsanesi” halini alan Cobra zırhlımızın Güney Osetya Savaşı’ndaki konumunu ele alacağım. Daha sonra Rusların eline geçmesi ve Rusların Cobra zırhlımız üzerindeki incelemelerine açıklık getireceğim.

Otokar tarafından üretilen Cobra 4×4 taktik tekerlekli zırhlı araçlardan Gürcistan’a 5 Gün Savaşı öncesinde 72 adet ihraç edildi. İnternette bulunan bilgilerde bu sayının çok üstünde teslimat yapıldığı iddia edilse de aslında gerçek farklı. IDEF’19, 14’üncü Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nda edindiğim bilgiler doğrultusunda bunu açıkça ifade ediyorum. Cobra zırhlımıza savaştan sonra Gürcistan tarafından tekrar talep oluşmuş ve akabinde yeni teslimatlar yapılmıştır. Ancak Güney Osetya Savaşı’nda bazı kaynaklarda bahsedildiği gibi “300 adet” Cobra zırhlısı yoktu.

Savaştan önce Otokar tarafından ihraç edilen Cobra zırhlıları Gürcü birlikleri tarafından çatışmalarda açık/kapalı kuleli personel taşıyıcı olarak aktif bir şekilde kullanıldı. Gürcü birlikler Cobra zırhlılarını, kule kısmında 12.7 mm makinalı tüfek ve 40 mm otomatik bomba atar sistemleriyle kullanıyordu.

Gürcü Birliklerin Zırhlı Araçları

Gürcü askeri birlikleri tarafından kullanılan Cobra, savaş alanında birliklere sağladığı üstün manevra kabiliyeti ve kullanıcı personele sağladığı iç koruma düzeyi ile hiç şüphesiz tam not almayı hak etti. Gürcü birliklerin çatışma bölgelerine intikal ederken aktif olarak Cobra zırhlısını tercih etmesi de bunun göstergesidir. Rus ve ayrılıkçılar tarafından Gürcü konvoylarına yapılan  saldırılarda 7.62×39 mm ve 12.7×108 mm mühimmatları önleyen Cobra I; atılan el bombalarına karşı da başarılı personel koruması sağladı.

Gürcü kuvvetlerin kullanımında o dönem;

• 52 adet BMP-2 zırhlı muharebe aracı
• 15 adet modernize edilmiş BMP-1U ve çok sayıda BMP-1
• 30 adet BTR-80 zırhlı personel taşıyıcı
• 25 adet modernize edilmiş BTR-70D zırhlı personel taşıyıcı
• 76 adet Nurol Makina üretimi 6×6 Ejder zırhlı personel taşıyıcı bulunuyordu.

Cobra ile birlikte çatışma bölgelerinde aktif görev alan bu araçlardan Sovyet yapımı olanlara ait tüm veriler Rusya tarafından biliniyor ve ayrılıkçı unsurlarla paylaşılıyordu. Bu zırhlılara ait zayıf yönlerin düşman unsurlarca bilinmesi Gürcü kuvvetlerin aleyhine oldu. Bu durumun sonucu olarak Cobra ve Ejder 6×6 zırhlıları çatışmalarda daha çok ön plana çıkıyordu. Tasarımı ve üretimi 1960’larda başlayan BMP-1 zırhlı muharebe araçları ile BMP-2 zırhlı muharebe araçları 1992-1993 yıllarında cereyan eden Gürcistan İç Savaşı’nda da taraflarca kullanılmıştı. Güney Osetya Savaşı’ndan sonra ise Gürcü BMP-1 ve BMP-2 zırhlı personel taşıyıcıları Ukrayna tarafından kısmen modernize edildi.

Cobra İlk Sıcak Temasta

8 Ağustos sabah 06.00’da Gürcistan İçişleri Bakanlığı’na bağlı Ulusal Muhafız Birlikleri de Güney Osetya’nın başkenti Tskhinvali’ye yönelik saldırıya dahil oldu. Şehre giden yol üzerinde aralarında Rus barış gücü personelinin de yer aldığı yaklaşık 250 barış gücü personelinin olduğu bir kontrol noktası bulunuyordu. Gürcü birliklere ait Cobra zırhlısından 12.7 mm makinalı tüfek ile Ruslarında olduğu barış gücü noktasına ateş açıldı. Rus Barış Gücü Taburu Komutanı, bölgenin Gürcü birliklerin eline geçmemesi için 3 adet BMP-1 zırhlı muharebe aracının karşı savunma yapmaları için Gürcü birliklerin karşısına konuşlanmasını emretti.

Gürcüler daha sonra tank taburundan birkaç tank gönderilmesini istedi. Saatler 06.30’u gösterdiğinde 3 adet Gürcü T-72 tankı bölgeye ulaştı. Gürcü T-72 tanklarından yapılan ilk atışta barış güçlerine ait gözlem noktası imha edildi ve biri Rus diğeri Güney Osetyalı olmak üzere 2 barış gücü personeli öldü. Gürcü T-72 tanklarının bir sonraki hedefinde karşı savunma için gönderilen 3 adet BMP-1 aracı vardı. Tanklardan yapılan atışlarla imha edilen Rus 135. Motorize Piyade Alayına ait BMP-1 aracındaki 5 personel öldü. Daha sonra barış gücü personelleri tarafından 300 metre mesafeden atılan anti-tank roketi ile Gürcü T-72 tanklarından biri imha edildi. Gürcüler T-72 tankını bölgede bırakıp sütre gerisine çekilip saldırılarına devam etti.

Rusların Elinde Bir Türk Zırhlısı: Cobra

Cobra savaşta gösterdiği üstün personel koruması Rusya’nın da ilgisinin çekmiş olacak ki ele geçirilen Cobra zırhlılarından bir tanesi zırh ve yapı incelemesi yapılmak üzere çatışma ortamından alınarak Rusya’ya götürüldü. Peki, Ruslar Cobra zırhlısını nasıl ele geçirdi ve incelemek üzere Rusya’ya götürdü?

Güney Osetya Savaşı’nın ilk gününde Güney Osetya’ya giren Gürcü birliklerin buradaki hakimiyeti çok uzun süre devam etmedi. Rusya tarafından 9 Ağustos 2008’de yapılan müdahale ile Gürcü birliklerin başkent Tiflis’e doğru geri çekilme süreci başladı. Taraflar arasındaki sıcak çatışmaların devam ettiği bu günlerde Gürcü birlikleri 7 adet Cobra zırhlısı ile bir sokağa konvoy halinde giriş yapıyorlar. Fakat önceden sokağa gelip mevzi alan Rus ve ayrılıkçı unsurlar tarafından pusuya düşürülüyorlar. Pusuya düşürülen konvoy çapraz ateş altında kalıyor ve Cobra zırhlılarımız gelen farklı çaplarda mermilere karşı personel korumasında başarılı bir sınav daha veriyor. Pusuya düşürülen Gürcü birlikler geri çekilmeye çalıştıkları esnada Rus ve ayrılıkçı unsurların ellerinde bulunan tanksavar füzeleriyle hedef aldıkları Cobra zırhlılarından üç tanesini etkisiz hale getiriliyor. Gürcü birlikler ağır hasar alan üç Cobra zırhlısını savaş alanında bırakıp geri çekilmek zorunda kalıyor. Diğer dört Cobra zırhlısı büyük bir sınav vererek çatışma ortamından hafif hasarlı bir şekilde ayrılıyor. Ruslar, geri çekilen Gürcü birliklerin ardından beklemedikleri bir zırh savunması ile karşılaştıkları Cobra zırhlılarından bir tanesini ilk olarak cephe gerisinde incelemek üzere Güney-Kuzey Osetya sınırına sevk ediyorlar. Gürcü birlikleri tarafından kullanılmakta olan BMP-1 zırhlılarının zayıf noktalarını bilen Rus ve ayrılıkçı unsurlar Cobra hakkında aynı düzeyde bilgiye sahip değillerdi. Muharebe ortamında yapılan ilk incelemelerde Cobra zırhlısının gelen çeşitli tehditlere karşı sağladığı personel koruması üzerinde duruluyor.

Zırhtaki olası zayıf noktalara yönelik incelemeler yapıldıktan sonra Cobra zırhlısı, Rusya’nın 58. Ordu birlikleri tarafından Rusya’ya götürülüp detaylı incelemeye tabi tutuldu. Yapılan incelemelerde Cobra’nın “zayıf” yönlerine yönelik balistik ve patlatma testleri yapıldı. Ruslar elde ettikleri sonuçları çatışmanın devam ettiği bölgelerdeki birliklere aktardı.

Rusların zırh incelemeleri yaptığına dair görsellerinde kamuoyuna yansıması ile Cobra zırhlısına savaştan sonra; “memnun müşteri” Gürcistan başta  olmak üzere birçok ülkeden talep oluştu.

Tarafların Bazı Kayıpları: Güney Osetya Savaşı

Gürcistan

Tartışmasız Gürcistan savaştan en büyük zarar ile ayrılan taraftı. Gürcistan tarafından açıklanan resmi verilere göre 5 gün devam eden savaşta ;Gürcistan’da 170’i asker, 14’ü polis ve 228’i sivil hayatını kaybetti. Gürcistan’ın ateşkes ilan etmesini de takip eden süreçte Rusya Gürcü savaş sistemlerini hedef almaya devam etti.

Savaş sırasında Gürcistan 75 adedi Güney Osetya’da konuşlandırılmış toplamda 191 adet T-72 tankı kullandı. Gürcistan, Tskhinvali’nin içinde ve yakınında en az 10 T-72 tank kaybetti. Ateşkesten sonra Rus ordusu toplam 65 Gürcü tankını ele geçirdi. Bunlardan yaklaşık 20 tanesini ateşkesten sonra imha edildi. Ele geçirilen Gürcistan T-72 tankları, ateşkes sonrasında Rus birlikleri tarafından Gori’de bir arazide imha edildi.

Gürcistan ordusu çatışmadan önce 154 adet zırhlı muharebe aracına, 16 adet keşif aracına, 66 adet zırhlı personel taşıyıcıya ve 86 adet çok amaçlı paletli zırhlı araca sahipti. Savaşta 10’dan fazla zırhlı araç imha edildi. Savaşta iki BMP-2 imha edildi ve iki tanesi ele geçirildi. Ateşkesten sonra en az 20 BMP ele geçirildi bunların içinde BMP-1U’ya yükseltilmiş birkaç BMP-1 dâhil.  İki adet 152 mm SpGH DANA obüs de savaşta imha edildi ve iki adedi de Gori yakınında ele geçirildi.

Rusya Savunma Bakanlığı tarafından 20 Ağustos’ta yayımlanan resmi verilere göre, 2008 Ağustos ayında Ruslar aşağıdakileri Gürcistan’dan ele geçirdi:

• 44 adeti kullanılabilir durumda olan 65 adet T-72 ve T-55 tankı,

  

• 15 adet BMP-2 IFV,
• 2 adet Buk-M1 SAM sistemi ve birkaç füze,
• 5 adet OSA-AK SAM sistemi,
• 6 adet Cobra
• 2 adet “Dana” 152 mm kendinden hareketli platform
• 764 adet ABD menşeli M-16 piyade tüfeği,
• 28 adet ABD menşeli M-40 makineli tüfek,
• 754 adet Kalaşnikof piyade tüfeği.

Gürcistan Hava Kuvvetleri yalnızca üç nakliye uçağı ve dört helikopterin kullanılmaz hale geldiğini duyurdu. Marneuli Hava Kuvvetleri Üssü’ne gerçekleştirilen Rus hava saldırısında Gürcistan Hava Kuvvetlerine ait üç adet AN-2 uçağını imha edildi. Rus Hava Kuvvetleri 11 Ağustos’ta iki Mi-24 helikopteri ve bir Mi-14 helikopterini imha etti.

Gürcistan Savunma Bakanı Davit Kezerashvili, Gürcistan’ın 250 milyon dolar değerinde zarara uğradığını ifade ederken; Gürcistan Cumhurbaşkanı Saakashvili’ye göre silahlı kuvvetlerinin yüzde 95′ i zarar görmedi.

Rusya ve Güney Osetya

Rus Genelkurmay Başkanlığı verilerine göre savaşta 67 Rus asker öldü, 323’ü yaralandı ve 8’i savaş esiri olarak alındı.19 Ağustos’ta Gürcistan 5 Rus askerini iade etti ve karşılığında 15 Gürcü askeri aldı. Savaşta, Gürcistan birlikleri 7 Rus tankını ve 20’den fazla zırhlı aracı imha etti. Rus Hava Kuvvetleri ise savaşta görece büyük kayıp verdi. Rus Hava Kuvvetleri savaşta; 2 adet Su-25BM savaş uçağı, 1 adet Su-25SM savaş uçağı, 2 adet Su-24M ve 1 adet Tu-22M3 ağır bombardıman uçağı ve 2 helikopter(Mi-8MTKO ve Mi-24) kaybı ile karşılaştı.

Gürcistan ise en az 21 adet Rus hava aracını düşürüldüğünü iddia etti. Bağımsız kaynaklarda bu sayı 6 ile 10 arasında değişiyor. 5 gün devam eden bu savaşta; hava savunma direnci kırılmış Gürcü ordusuna karşı 4 – 10 arası uçak kaybı Rusya için çok fazlaydı. Verilen kayıpların elbette nedenleri vardı; O dönem hava kuvvetlerinde ki düşük harbe hazırlık seviyesi , yetersiz muharebe eğitimi ve hizmetteki uçakların yıpranmış olmaları gösterilebilir.

Resmi rakamlar olmamasına karşın savaşta Rus kara birliklerinin kayıplarının en az 3 tank, en az 20 zırhlı muharebe aracı ve 32 zırhsız araç olduğu tahmin ediliyor.

Resmi rakamlara göre Güney Osetya kuvvetleri savaşta 365 asker kaybetti. Yine Güney Osetya kuvvetleri savaşta iki adet BMP-2 zırhlı muharebe aracı kaybetti.

Ahmet Alemdar
Defence Turk

Kaynaklar:

• The Tanks of August / M.S. Barabanov, A.V. Lavrov, V.A. Tseluiko; Edited by R.N. Pukhov. —Moscow, Centre for Analysis of Strategies and Technologies, 2010. — 144 pages.
• ENDC OCCASIONAL PAPERS, “THE RUSSIAN-GEORGIAN WAR OF 2008: CAUSES AND IMPLICATION”. 4/2016
• Arda Mevlütoğlu, Kafkasya Savaşı: Bir Yıl Sonra, Siyah Gri Beyaz, 3 Ağustos 2009 https://www.siyahgribeyaz.com/2009/08/kafkasya-savas-bir-yl-sonra.html
• https://lenta.ru/news/2008/08/16/take/
• https://www.radiotavisupleba.ge/a/1559220.html
• https://web.archive.org/web/20131013041609/http://www.geo-army.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=138&Itemid=8&lang=en
• https://jamestown.org/program/lessons-and-losses-of-georgias-five-day-war-with-russia/

Güney Osetya Savaşı

Ahmet Alemdar

Defence Turk Yayın Koordinatörü. Türk Savunma Sanayii özelinde; savunma teknolojileri, stratejileri ve politikaları araştırmacısı ve takipçisi.