Türkiye’nin Savunma ve Güvenlik Coğrafyasını Nasıl Okumalı?

“Anadolu coğrafyasında da kalıcı olmanın kuralları vardır. Bunların en önemlileri; güvenlik kuşaklarının oluşturulması ve güçlü bir ordunun oluşturulmasıdır.”

Doç. Dr. Güray ALPAR
Emekli Tümgeneral ve SDE Başkanı

Köklü bir tarihe ve kültüre sahip olan Türkler, Orta Asya’da Hun ve Göktürk İmparatorluğu gibi büyük devletler kurmuşlardı. Öyle ki dünyanın çoğunu fethettiği öne sürülen İskender’in kurduğu kısa süreli imparatorluk ancak 5.2 milyon km2’lik bir alanı kapsarken, Göktürk Devleti 6, Hun Devleti ise 9 milyon km2’lik bir büyüklüğe ulaşmıştı. Bir devletin kalıcı olabilmesi için sınırlarını doğal engellere dayandırması bir zorunluluktur. Orta Asya bölgesinde arazi savunmaya imkân vermediğinden, kurulan Türk Devletleri sınırlarını güvenli doğal arazi arızalarına dayandırmak için sürekli genişlemek zorunluluğunu hissetmiş, ancak bu sefer de bu büyük araziyi kontrol güçlüğü çekerek bölünme sorunu ile karşı karşıya kalmışlardı. Türkler ancak Anadolu’ya geldikten itibaren bunu aşmışlardır.

“Osmanlı Devleti etrafında savunmaya yönelik güvenlik kuşakları oluşturmuştu”

Güneybatı Asya’da 3000 yıldır uğrunda mücadele edilen 4 stratejik koridoru MS 16. yüzyıla gelinceye kadar Osmanlılar dışında hiçbir güç sürekli kontrol etmeyi başaramamıştı. Osmanlı İmparatorluğu, binlerce yıldır uygarlık merkezlerine beşiklik eden Güneybatı Asya’da egemen olan, büyük İmparatorlukların sonuncusuydu. Bu bölgeyi Akdeniz ve Balkanlara birleştirmeyi başarmış tek imparatorluk olarak, 500 yıl 3 büyük ticaret yolu (İstanbul Boğazı, Suriye ve Mezopotamya, Orta Asya’ya giden yollar) ile hububat ihraç eden üç ana bölgeyi (Mezopotamya, Mısır ve Karadeniz civarı), hâkimiyeti altında tutma başarısını göstermişti. Bu bölgeler Anadolu’nun uzaktan güvenliğini de sağlayan alanlardı. 1918 yılına kadar, son dönemde Mısır hariç, Osmanlı bu bölgeleri elinde tuttu ve hâkimiyeti resmi olarak 1923 yılına kadar son bulmadı. 18. yüzyılda bile hâkimiyet alanını büyüttü. İlk büyük toprak kayıpları 18. yüzyılın sonunda gerçekleşecekti.

Türkiye’nin Savunma ve Güvenlik Coğrafyasını Nasıl Okumalı? çalışmasının tamamı Defence Turk Dergi 1’inci sayısında.

Defence Turk Dergi’ye online ve basılı olarak erişmek için tıklayınız.