YAKAMOS 2020 Sonar Sistemi

YAKAMOS Sonar Sistemi

SSB tarafından, 2009 yılında Türkiye’nin sualtı akustiği mükemmeliyet merkezi yaklaşımı ile görevlendirilen Meteksan Savunma; altyapı yatırımları, teknolojiye hakimiyeti, insan kaynağı, saha tecrübesi ve işbirlikleri ile Türkiye’nin bu alandaki birikimini temsil ediyor.

Meteksan Savunma, Türkiye’nin ilk özgün savaş gemisi tasarımı olan ADA (MİLGEM) Sınıfı korvetlerin sonarı olan YAKAMOS’un sanayileştirilmesinde, geliştirilmesinde ve üretilmesinde, Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı (Dz.K.K.lığı)’nın yönlendirmesi ve desteği ile önemli roller üstlendi. Bu çalışmalar kapsamında, sonarlar konusunda derin bir tecrübe seviyesine erişen Meteksan Savunma, ADA Sınıfı’nın ardından inşa edilen İ-Sınıfı fırkateynlerin de sonar tedarikçisi olmaya hazırlanıyor.

Pakistan’a ihraç edilen ADA sınıfı korvetlerde de Meteksan üretimi YAKAMOS sonar sistemi kullanılacak.

YAKAMOS 2020

Aşağıdaki metin Meteksan Savunma Gazetesi 31. Sayısında yer alan Mühendislik Kabiliyetleri Yazı Dizisi Bölüm-8 YAKAMOS 2020’den alınmıştır.
Metnin Yazarları:
Metin Şengül – Akustik Sistemler Tasarım Müdürü & Emre Topçu – Akustik Sistemler Tasarım Baş Mühendisi

YAKAMOS 2020 Sonar Sistemi, Denizaltı Savunma Harbi (DSH) ve mayın benzeri objelerden sakınma maksatlı kullanılan orta frekanslı karinaya monteli bir sistem olup, Sonar Operatör Konsolu, 2 adet Elektronik Kabineti, Bağlantı Kutusu, Güç Dağıtım Paneli ve Transdüser Dizininden oluşmaktadır. Sistemin veri akışındaki ana bloklar Şekil 1’de gösterilmiştir.

YAKAMOS 2020’de 32 inç boyutlu 4K çözünürlükte monitöre sahip yeni nesil operatör konsolu donanımına geçilmiştir. Kullanıcı arayüzleri, çoklu dil desteği, farklı ekran boyutlarına uyumluluk ve kullanıcı dostu olma gibi özellikleri ile göze çarpmaktadır. Ayrıca, arayüze yeni kazandırılan Aktif Sonar Otomatik Hedef Takibi, Eğitim / Simülasyon, Mam Veri Kayıt ve Yeniden Oynatma gibi özellikleri ile operasyonel anlamda önemli kazanımlar sağlamaktadır.

YAKAMOS 2020 mimarisi

YAKAMOS 2020 algoritmaları MATLAB ortamında oluşturulmuş olan, sistemin birebir örneği ile analiz edilerek, iyileştirmelerin, güncellemelerin ve yeniliklerin değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu doğrultuda, sinyal işleme yazılım blokları ve algoritma kodları yeniden yapılandırma (refactoring) faaliyeti ile modüler hale getirilmiş, kullanılan işlemci modeli ve işletim sisteminden bağımsız hâle getirilmiştir. Diğer taraftan, Sonar İşlemci Birimi olarak, 19 inç askeri tip kabinetlere monte edilebilir, RAHAT (Rafta Hazır Ticari) bir bilgisayar kullanılarak, gerektiğinde gelişen bilgisayar teknolojisine uyumlandırılabilir, kolayca değiştirilip güncellenebilir, firma / ülke / marka bağımsız, son kullanıcı anlaşması ihtiyacı olmayacak bir donanım tasarımına gidilmiştir.

YAKAMOS 2020’de Sonar Veri Ağı mimarisi Entegre Sonar Süiti (lntegrated Sonar Suite – ISS) mimarisi için altyapı oluşturulmuştur. Bu sayede gelecekte ISS’e eklenebilecek olan farklı tipteki sonar sensörlerinden (Çekili Dizin Sonarı, Daldırılabilir Helikopter Sonar, Sonoboy, Çok Platformlu “Multista-tic” Sonar Kullanımı, vb.) gelen veriler de Sonar İşlemci Birimlerinde veri entegrasyonu (data fusion) ile işlenerek daha verimli DSH operasyon etkinliği ve taktik saha hakimiyeti sağlanabilecektir.

YAKAMOS 2020’de güncel teknolojiye uyumlu, daha kompakt, ölçeklenebilir mimariye sahip Gönderme ve Alma Ön Elektronik Birimleri kullanılacaktır. İhtiyaç duyulması hâlinde sistemdeki kanal sayısı güncellenerek her bir transdüser elemanı teker teker sürülebilir olacaktır. Alma Ön Elektronik Biriminde, ön yükseltme, değişken kazanç (aktif işleme için Zamana Bağlı Kazanç (TVG), pasif işleme için Otomatik Kazanç Kontrolü (AGC), sayısallaştırma ve her kanal için ham veri kaydı alma özelliği bulunmaktadır. Gönderme Ön Elektronik Biriminde ise, transmisyon sinyalinin oluşturulması ve yükseltilmesi gerçekleştirilmektedir. Bu birimde kullanılan yeniden tasarlanmış güç kartları ile 690’ın üzerinde bir verim elde edilmiş, transmisyon pals süreleri uzatılmıştır.

YAKAMOS 2020’de kullanılan T/R & Mod Anahtarlama Biriminde, mekanik anahtarlardan, katı hâl anahtarlara geçiş yapılmış ve daha kompakt ve güvenilir bir yapı elde edilmiştir. Seçilen moda bağlı olarak kullanılacak kolonların anahtarlamasını, gönderme / alma anahtarlama işlemini, arızalı transdüserlerin yerine dummy load kullanılmasını, test ve bakim için tansdüserden çıkış yapmayıp dummy load üzerinden çıkış yapılmasını bu birim sağlamaktadır.

“Yetenek artışı”

YAKAMOS 2020 sonarının pasif sonar frekans bandı genişletilerek pasif sonar çalışmalarının yetenekleri arttırılmıştır. Transdüserlerin üretim süreçlerinde ve tasarımında iyileştirmeler yapılarak sistemin alış hassasiyeti ve çıkış gücü arttırılmış, bu sayede YAKAMOS 2020’nin menzili daha da geliştirilmiştir.

YAKAMOS 2020’de ADVENT SYS (Savaş Yönetim Sistemi) altyapısı ile tam entegrasyon sağlanacaktır. Bu sayede, SHM’de (Savaş Harekat Merkezi) yer alan SYS çok maksatlı konsolları üzerinden YAKAMOS 2020 verilerinin sergilenmesi ve kontrol komutlarının gönderilmesi sağlanacaktır.

YAKAMOS 2020 alt bileşenleri ile birlikte hem elektriksel hem de mekanik olarak çevresel faktörlerden etkilenmeyecek şekilde askeri standartlara (MIL-STD-461, MIL-STD-810) uygun şekilde tasarlanmıştır.

*Meteksan Savunma Akustik Sistemler Tasarım Müdürü Metin Şengül ve YAKAMOS 2020 konsolu*

Yapılan güncellemeler ve yeniliklerle elde edilen YAKAMOS 2020 Sonar Sistemi, ana felsefe olarak atası olan YAKAMOS’un saha tecrübesi mirasını taşıyan, teknolojinin getirdiği yeniliklere adapte olmuş, daha sağlam, daha güvenilir, kolayca konfigüre edilebilir, ölçeklendirilebilir, gelişmeye açık, yeniden kullanılabilir ve mümkün olan noktalarda hazır donanımlarla desteklenmiş bir sistemdir. Uyarlanabilir yazlım ve ölçeklenebilir donanım yapısı sayesinden fonksiyonel olarak değişik tip ve boyuttaki platform konfigürasyonlarında da YAKAMOS 2020 kullanılabilecektir. Böylelikle, modüllerin ortak kullanımı ile entegre lojistik destek, ömür devri yönetimi ve yedek parça maliyetlerinde önemli oranda tasarruf sağlanabilecektir.

MİLGEM’lerimizdeki başarılı performansı ile kendini ispatlamış olan YAKAMOS ailesinin yeni üyesi olan YAKAMOS 2020, dışa bağımlılığın en aza indirildiği, dünya pazarındaki rakipleri ile rekabet eden, yerli, mili, Türkiye’nin ilk ve tek “Karinaya Monteli Sonar Sistemi” olarak, yeni nesil platformlarda alacağı görevler için hazırdır.