Türkiye’nin deniz projelerindeki son durumu

14-15 Ekim 2019 tarihinde Ankara’da düzenlenen Deniz Sistemleri Semineri’nde konuşma yapan Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) Deniz Araçları Daire Başkanı Alper Köse, önemli açıklamalarda bulundu ve çeşitli projeler ile ilgili bilgiler verdi. Defence Turk, Deniz Sistemleri Semineri’ni takip ederek SSB tarafından Türk Deniz Kuvvetleri ve Sahil Güvenlik Komutanlığı için gerçekleştirilen projeleri derledi.

Amfibi Gemi Grubu

Amfibi gemi grubunda halihazırda LDH ve lojistik destek gemisi projesi yürütülüyor. Sedef Tersanesi tarafından üretilen LHD’nin (TCG Anadolu) teslimatı 2021’e takvimlenmişti. SSB, Cumhurbaşkanının talimatı ile teslimatı bir yıl öne çekmeye çalışıyor.

Lojistik destek gemisi projesinde görev alan Selah Tersanesi, ekonomik sorunlar sebebiyle konkordato ilan etmişti. SSB firma ile  sözleşmeyi feshetti ancak; proje bir miktar gecikmiş de olsa devam edecek.

Hava yastıklı çıkarma gemisi projesi -TCG Anadolu havuzlu çıkarma gemisi için- önümüzdeki yıl (2020) için planlamaya alındı.

Destek Gemi Grubu

DIMDEG ve acil müdahale dalış eğitim botu projesi yürütülmektedir. Sefine tersanesi tarafından yapılan Denizde İkmal Muharebe Destek Gemisi DIMDEG’in tasarımı Türk Deniz Kuvvetleri tarafından yapıldı ancak gemi tamimiyle geliştirildi.

Acil müdahale dalış eğitim botu Desan tarafından inşa edilmekte. Kasım ayında 2 gemi denize indirilecek, Mayıs 2020’de de teslimatı planlanıyor.

Çok maksatlı açık deniz römorkörü projesi için teklifler alındı ve değerlendirmeler tamamlandı. Savunma Sanayii İcra Komitesine (SSİK) sunulması bekleniyor. Araştırma gemisi projesi ise şu an için beklemede.

Harp Gemileri Grubu

Harp gemileri grubu kapsamında Yeni Tip Denizaltı (Reis Sınıfı) Projesi Gölcük tersane komutanlığında inşa edilmekte. Kasım ayında ilk denizaltının havuza çekilmesi planlanıyor. Altı adet denizaltı üretimini kapsayan projenin ilk safhalarında bazı sorunlar yaşansa da bunlar çözülmüş durumda ve proje yolunda ilerliyor.

Preveze sınıfı denizaltıların yarı ömür modernizasyonu yürütülüyor. İmzalanan sözleşme ile 4 adet denizaltı modernize edilecek.

Barbaros sınıfı 4 adet fırkateyn ASELSAN ve HAVELSAN tarafından modernize edilecek.

MİLGEM

STM ile SSB arasında MİLGEM Projesi beşinci geminin (İ Sınıfı) sözleşmesi imzalandı. Proje 27 Eylül tarihinde efektif hale geldi. İnşa faaliyetleri İstanbul Tersane Komutanlığı’nda devam edecek. MİLGEM Projesi için geçmişte STM ile prototip gemi dizayn hizmetleri ve platform inşa dağıtım malzemeleri için sözleşme imzalanmıştı. Beşinci gemi (İ Sınıfının ilk gemisi) ise tamamıyla STM ana yükleniciliğinde. 27 Eylül tarihi itibariyle SSB ve STM arasındaki sözleşme yürürlüğe girdi. SSİK’dan sadece 5. gemi için onay çıktı. Henüz 6, 7 ve 8. gemiler için onay alınmadı. İ Sınıfında yerlilik oranını %70’in üzerine çıkması planlanıyor.

MİLGEM Projesi İ Sınıfı Fırkateyn dikey atış sistemi (VLS) için ROKETSAN ile sözleşme imzalandı. Lockheed Martin firması ile ihraç lisansını bekleniyor.

Denizaltı için akustik altı sistem projesi ASELSAN tarafından yürütülüyor ve ihracatı yapılıyor.

Karakol gemileri kapsamında test ve eğitim gemisi projesi STM tarafından yürütülüyor.

Yeni SAT botu ve süratli devriye botu Yonca-Onuk tarafından yürütülüyor. İki botluk yeni SAT Botu projesinin ilki bu yıl telsim alınacak. 8 botluk Süratli Devriye Botu Projesinde 6 gemi teslim alındı diğer teslimatlar bu yıl tamamlanacak. Kontrol boyu Sahil Güvenlik Komutanlığı için yapılan bir proje. Sözleşmesi imzalanan proje yakın zamanda efektif hale getirilecek.

SSB Türk Tipi Hücumbot Tasarım Projesi için STM ile çalışıyor. Küçük deniz araçları projesinde de çok sayıda küçük deniz aracı tedarik edilecek.

TF-2000

TF 2000 için 20 Eylül 2013 tarihindeki SSİK kararına göre tasarım, prototip inşa ve seviye inşa olmak üzere projenin 3 aşamada yürütülmesine karar verilmiş ve SSB proje modelinin belirlenmesi için yetkilendirilmiştir. Bu kapsamda ÇAFRAD projesi yürütülmektedir. Tasarım aşamasında hem özel sektörün hem de Deniz Kuvvetlerinin yetenek ve birikimleri kullanılarak maliyet etkin bir platformun tasarlanması beklenmektedir.

Yerli Alt Sistem kullanımları artıyor

Barbaros sınıfı gemilerdeki atış kontrol radarının ve arama radarının tedarikçisi artık ASELSAN.

Denizaltı projesinde de denizaltı güdüm atım sistemi, sonar beacon geliştirilmesi, hava tazeleme sistemi geliştirilmesi, hava izleme sistemi, elektronik destek sistemi ve entegre muharebe sistemleri proje kapsamında Türkiye’ye katılan değerlerdir.

ABD menşeli Mark 41 Dikey atım sistemi (VLS) yerine milli dikey atım sistemi MİDAS için Roketsan ile proje yürütülmesi ve Aselsan’ın da sürece dahil edilmesi bekleniyor. Nokta Hava Savunma Sistemi (CIWS) ABD menşeli Phalanx sistemi yerine yerli Gökdeniz sisteminin kullanılması planlanıyor. Yeni platformlarda muhtelif hava savunma sistemleri yerine HİSAR kullanılması planlanıyor.

Satıhtan satha füze sistemi olarak kullanılan ABD menşeli Harpoon füzeleri yerine ATMACA kullanılacak. Atış kontrol radarı olarak AKREP geliştirildi. 3 boyutlu arama radarı olarak ÇAFRAD geliştirildi. Torpido olarak AKYA, aldatma sistemi olarak DAKA geliştiriliyor. Denizaltı savunma sistemi olarak SEDA ve MÜREN bulunuyor. MÜREN Preveze sınıfı denizaltıların modernizasyonu için TÜBİTAK tarafından geliştiriliyor.

Havelsan SEDA’yı geliştirdi ve Pakistan’a ihraç etti. Su üstü savaş yönetim sistemi olarak GENESİS / ADVENT Aselsan ve Havelsan tarafından geliştrildi. LPI radarı olarak Aselsan ALPER kullanılıyor.

Projelerin genel durumu

Bu güne kadar SSB 263 adet platform için sözleşme imzalanmış olup 132 adedi (46 adedi gemi, 77 adedi bot, 9 adedi modernizayon) teslim edilmiş durumda. Teslim edilmeyen 131 adet platformun 6 adedi gemi, 111 adedi bot, 105 adedi kontrol botu, 8 adet modernizasyon ve 6 adet denizaltı platformu için projeler devam etmekte.

Fatih Mehmet

Defence Turk Genel Yayın Yönetmeni. Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv ve uluslararası ilişkiler meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.