Rusya’nın Libya’da Cufra Hava Üssündeki varlığı

Rusya, Libya’daki hava varlığını artırarak Akdeniz’de NATO için tehdit oluşturuyor. 

Libya’da darbeci Hafter’i destekleyen Rusya, Hafter’e Rus Wagner paralı askerleri ile destek olmanın yanı sıra Libya’daki Rus çıkarları ve Akdeniz’de daha fazla söz sahibi olmak adına bölgeye onlarca Rus savaş uçağını konuşlandırdı. 

ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) tarafından 26 Mayıs 2020 tarihinde, Rusya Federasyonu’nun yakın zamanda Libya’ya askeri savaş uçağı konuşlandırdığını ve Rus devlet destekli özel paralı askerlere destek verdiğini değerlendiren bir paylaşımda bulunmuş, Rusya’nın Libya’ya gönderdiği savaş uçaklarının görsellerini paylaşmıştı. 

Kremlin Hükümeti ise AFRICOM tarafından yapılan açıklamada yer alan uçakların Rus savaş uçakları olduğunu reddederek Libya’da hiçbir Rus varlığı bulunmadığını iddia etmişti. 

Açık kaynak uydu görselleri incelendiğinde Rusya’nın Cufra Hava Üssü’ndeki varlığına ilişkin daha net kanıtları görmek mümkün. Aşağıda yer alan görselde Rusya Hava Kuvvetleri kamuflajına sahip 1 adet Sukhoi Su-24 tipi savaş uçağı görünüyor. Ayrıca üste bulunan güçlendirilmiş hangarlar da dikkat çekiyor. 

Rusya, Libya’da Dengeleri Lehine Çevirmeye Çalışıyor

AFRICOM’dan Gen. Stephen Townsend, “Rusya açıkça dengeleri Libya’da lehine çevirmeye çalışıyor. Tıpkı Suriye’de yaptıkları gibi, Afrika’daki askeri varlığını Wagner gibi hükümet destekli paralı gruplar kullanarak genişletiyorlar. Çok uzun süre boyunca Rusya, devam etmekte olan Libya çatışmasına tamamen katılımı reddetti. Şimdi ise Rus dördüncü nesil jet uçaklarını Libya’ya uçarken izledik. Ne LNA ne de özel askeri şirketler bu uçakları devlet desteği (Rusya) olmadan silahlandırabilir, işletebilir ve sürdürebilirler şekilde kullanabilir.” ifadelerini paylaşmıştı. 

Rusya’nın bu kapsamda Libya’daki varlığını sürekli olarak ikmal etmek için kullandığı Suriye’deki Hmeymim Hava Üssü oldukça kritik bir öneme sahip. AFRICOM tarafından yapılan açıklamada Rusya Hava Kuvvetleri’nin Libya’ya göndereceği varlıkların önce Suriye’deki hava üssüne geldiği sonrasında ise Libya’ya aktarıldığı bilgisi mevcut. 

They are flown by Russian military members & escorted by Russian fighters based in Syria to Libya, landing in Eastern Libya near Tobruk for fuel. At least 14 newly unmarked Russian aircraft are then delivered to Al Jufra Air Base in Libya. (2/2) pic.twitter.com/bB9g66pVUc

— US AFRICOM (@USAfricaCommand) May 27, 2020

Mayıs 2020’de Rus Mig-29 ve Su-24 savaş uçakları Rusya’dan ayrıldı. Rusya’dan ayrıldıkları süreçte tüm uçaklarda Rusya Federasyonu Hava Kuvvetleri’nin işaretleri bulunmaktaydı. Uçaklar Suriye’deki Hmeymim Hava Üssü’ne indikten sonra, MiG-29’lar yeniden boyandı ve üzerindeki ulusal işaretler silindikten sonra Libya’ya hareket ettiler.

Uçakların Rus pilotları tarafından uçurulduğu ifade edilirken Libya’ya toplam 14 adet Rus savaş uçağının Jufra Hava Üssü’ne konuşlandırıldığı bildirildi ancak günümüzde bu sayı AFRICOM tarafından açıklanan sayının çok daha üstüne çıkmış durumda. Sadece savaş uçakları değil, çeşitli Rus radar sistemlerinin de Cufra Hava Üssü’ne konuşlandırıldığını uydu görüntülerinde görmek mümkün. 

Nakliye Uçakları

Ayrıca yukarıdaki görselde sol tarafta yer alan iki uçağın da Mig-29/Su-27(?) olduğu değerlendirilmekte. Dikkat çeken nokta ise iki uçağın da kamuflajının değiştirilmiş olması. 

Aşağıdaki görselde Cufra Hava Üssü’nde yer alan Rus varlığı açıkça görüntülenmekte. Üste yer alan Antonov An-26(?) tipi nakliye uçağının Rus Wagner paralı askerleri unsurlarının tedarik ve taşınması amacıyla kullanıldığı biliniyor. Ek olarak ise Rusya bölgeye Il-76TD tipi nakliye uçaklarıyla yüzlerce uçuş gerçekleştirerek bölgeye silah, ekipman ve asker taşıdı. 

Libya’ya yapılan sevkiyatlarda kullanılan nakliye uçakları sivil paravan şirketlerce gerçekleştirildi ve bu paravan şirketlerin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) fonlu olduğu düşünülüyor. 

Yukarıdaki görseli incelediğimizde en az 15 adet Mig-29(?)’un ve en az 2 adet Su-24 savaş uçağının Cufra Hava Üssü’nde bulunduğu açıkça görünüyor. Ek olarak aşağıda yer alan görselde de çeşitli askeri araçların bulunduğunu görmek mümkün. 

Libya’nın Birleşmiş Milletler nezdinde tanınan Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Sirte kentine ve Cufra Hava Üssü’nü darbeci Hafter ve Rus güçlerinden temizlemeye yönelik operasyon hazırlığında bulunduğu biliniyor, bir yandan da taraflar arasında diplomatik temaslar devam ediyor.  

Cufra Hava Üssü’nün bir diğer önemli yanı ise Rus Wagner Group paralı askerleri tarafından üssün bir kaçış noktası olarak görünmesi. Trablus ekseninde UMH güçleri ile darbeci Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu ve Wagner ile çatışmalar sürerken UMH’nin sahada hızla ilerlemesiyle önce Tarhuna’ya, sonrasında Bani Walid’e kadar geri çekilen Wagner paralı askerleri son olarak Cufra’ya kadar gerilemişti. Elbette Libya’daki Rus paralı askerleri birçok bölgede faaliyet göstermekte, özellikle petrol yataklarının korunması gibi alanlarda faaliyet gösteren Wagner Group Trablus eksenindeki çatışmalar sırasında sivillerin evlerine yüzlerce el yapımı patlayıcı (EYP) ve mayın tuzaklayarak birçok sivilin hayatını kaybetmesine sebep olmuştu. 

Değerlendirme 

Rusya’nın Libya’da gün geçtikçe artan faaliyetleri ve varlığı NATO’nun Akdeniz’deki güvenli oluşumunu tehdit ederek adeta yeni bir ‘cephe’ açılmasına sebebiyet verirken bir yandan da Libya’nın toprak bütünlüğü ve ülkenin istikrarını tehlikeye atmaktadır. Libya’nın Birleşmiş Milletler nezdinde hükümeti ile anlaşma yapmadan darbeci bir yönetime verdiği destek ile Libya’da kanunsuz bir şekilde varlık gösteren Rusya, uluslararası kamuoyunda hiçbir şekilde bu varlığını kabul etmemektedir. Cufra Hava Üssü’ndeki bu yoğun varlığı sebebiyle Sirte’ye gerçekleştirilecek bir operasyonda bu hava üssünün varlığı tehlikeye gireceği için Rusya Ulusal Mutabakat Hükümetine bağlı güçlerin Sirte’ye bir operasyon icra etmemesi için her türlü yöntemi deniyor. Ancak saha gözlemlendiğinde her iki tarafın da bu cepheye yoğun bir biçimde yığınak yaptığı gözlemlenmekte. Cufra Hava Üssü’nün düşmesiyle beraber UMH güçleri doğuya ilerleyişini sürdürecektir ve bu çerçevede Sirte adeta bir dönüm noktası niteliği taşımaktadır. 

Hakimiyet-Savaşı-Defence-Turk-Libya-Dosyası-2

Buraya tıklayarak dosyanın PDF haline ulaşabilirsiniz.

İlgili Olarak 

Rus özel askeri şirketi Wagner’in varlığına ve faaliyet bölgelerine dair inceleme

Ata Ahmet Kökçü

Çukurova Üniversitesi Gazetecilik Öğrencisi, savunma sanayii ve global askeri teknolojilerle ilgileniyor.