TSK tarafından vurulan Rejime ait Su-24 savaş uçağı ve Rejimin hava savunma sistemleri

27 Şubat 2020’de İdlib’te ateşkesi sağlamak üzere bulunan Türk askerlerine yönelik hava saldırısında şu ana kadar 34 kahraman askerimiz şehit oldu. Çok sayıda askerimiz yaralandı. Rusya’nın desteklediği ve bizzat kontrol ettiği Rejim unsurlarına bulundukları noktalarda verilen karşılık neticesinde 27 Şubat 2020’de Bahar Kalkanı Harekatı‘nın başlatıldığı bugün Milli Savunma Bakanlığı tarafından duyuruldu.

Günün erken saatlerinde açıklama yapan Milli Savunma Bakanı Akar:

“27 Şubat’ta gerçekleştirilen menfur saldırıyı müteakip başlatılan Bahar Kalkanı Harekatı başarıyla sürdürülmektedir. Bugüne kadar; bir İHA, 8 helikopter, 103 tank, 19 zırhlı personel taşıyıcı, 72 top/obüs/ÇNRA, 3 hava savunma Sistemi, 15 tanksavar/havan, 56 zırhlı araç, 9 mühimmat deposu ve 2 bin 212 Rejim askeri ve unsuru etkisiz hale getirilmiştir. Atışlarımız ve faaliyetlerimiz planlandığı şekilde, başarıyla, Mehmetçiğin kahramanlık ve fedakarlığıyla devam etmektedir.”  ifadesinde bulunmuştu.

1 Mart 2020’de öğle saatlerinde Rejim hava savunma sistemleri tarafından hedef alınarak düşürülen Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA)’mıza ve Türkiye-Suriye sınırında uçuş gerçekleştiren F-16 savaş uçaklarımıza da saldırı girişiminde bulunan  Su-24 savaş uçaklarına misli ile karşılık verildi.

Düşürülen SİHA’mıza karşılık olarak; düşüren hava savunma sistemi ile birlikte toplamda 3 hava savunma sistemi Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hedef alınarak imha edildi. Öte yandan İdlib bölgesinde, Türkiye-Suriye sınırında, uçuş gerçekleştiren savaş uçaklarımıza taarruz eden Rejime ait 2 adet Su-24 savaş uçağı hedef alınarak imha edildi. Bölge kaynaklarının aktardığına göre ise Esed Rejimi’nin T4 Askeri Hava Üssü’nden kalkan 3 adet Su-24 savaş uçağı İdlib semalarında hedef alındı. Vurulan savaş uçaklarından birincisi muhaliflerin kontrolündeki bölgeye, ikincisi Rejim’in kontrolündeki bölgeye düştü ve üçüncü savaş uçağı ise kaçmayı başardı.

Düşürülen Rejim savaş uçağı: Su-24

Su-24’ün tasarımına, 1960’lı yılların ortalarında başlanmıştı. Uçak ilk uçuşunu Ocak 1970’de gerçekleştirdi ve 1975 Şubat ayından itibaren hizmete girmeye başladı. Novosibirsk ve Amur Komsomol’unda çeşitli modellerde toplam 1,200’den fazla üretilen uçak aynı zamanda Cezayir, İran ve Suriye’ye de satıldı. İç Savaş öncesinde Suriye’nin 20 adet civarında Su-24 savaş uçağına sahip olduğu biliniyordu.

Su-24’ün hava – hava görevlerinde kullanabildiği silahlar:

• 1 adet GSh-6-23mm top
• 2 adet R-60 (AA-8 ’Aphid’) (Görüş İçi Hava – Hava Füzesi)
• 2 adet R-73 (AA-11 ’Archer’) (Görüş İçi Hava – Hava Füzesi)

Türk F-16’ları ve Hava – Hava Silahları

Türk Hava Kuvvetleri’ne ait uçak ise ABD’li Lockheed Martin şirketi üretimi bir F-16 idi. Türk Hava Kuvvetleri envanterinde halen 210 civarında F-16 av / bombardıman uçağı bulunuyor. Bu uçağın Block 30, Block 40, Block 50 ve Block 50 modelleri, av – önleme, bombardıman, yakın hava desteği ve keşif görevlerinde yoğun olarak kullanılmakta. 1987 – 1999 yılları arasında Peace Onyx I ve II projeleri ile tedarik edilen uçaklar yakın zamanda Peace Onyx III projesi altında kapsamlı bir aviyonik modernizasyonuna tabi tutuldu. Uçaklara modern güdümlü mühimmat atma kapasitesi eklendi. Ayrıca Peace Onyx IV projesi ile de 30 adet yeni Block 50+ uçağı teslim alındı. Bu uçakların en önemli ayırt edici özellikleri, kanat kökü – omuz kısımlarında taşıyabildikleri ilave yakıt tankları (CFT).

Türk F-16’sının, Su-24M’yi vurabileceği üç farklı silahı var: 20mm makinalı top ile AIM-9 Sidewinder ve AIM-120 AMRAAM havadan havaya füzeleri.

Türk Hava Kuvvetleri envanterinde AIM-9’un AIM-L, AIM-9M ve AIM-9X modelleri bulunuyor. Bu füze, kızılötesi güdüm sistemine sahip ve yakın mesafe (görüş mesafesi – Within Visual Range; WVR) muharebelerde kullanılan, kısa menzilli bir füze. Türkiye yakın zamanda bu füzenin en son geliştirilen yeni nesil modeli olan AIM-9X’ten tedarik etmişti. Bu füzeler ayrıca pilotun kaskına monteli görüş sistemi ile de tevcih edilebiliyor, bu da yakın mesafe hava savaşında (it dalaşı) pilota önemli avantaj sağlıyor.

Her iki füzenin de menziline ilişkin açık kaynaklarda güvenilir veriye ulaşmak mümkün değil ancak mertebe olarak AIM-9’un 15 – 20; AIM-120’nin ise 80 – 100km azami menzile sahip olduğu söylenebilir. Tabii menzil değeri, füzenin ateşlendiği irtifa, sürat ve çevresel koşullara göre büyük değişiklikler gösterebilmektedir.

2011 yılında Rejimin elinde bulunan hava savunma sistemleri

• SA-2 Guideline (S-75 Dvina): Eski teknoloji telsiz komut güdümlü hava savunma sistemi. İlk modelleri 1950’lerin sonlarında hizmete girdi. 40 – 50 km arasında bir menzili bulunuyor.
• SA-3 Goa (S-125 Peçora): 1960’lı yılların teknolojisi, eski nesil orta menzilli, telsiz komut güdümlü hava savunma sistemi. 30 – 35 km civarında bir menzile sahip.
• SA-5 Gammon (S-200 Angara): Uzun menzil yüksek irtifa hava savunma füze sistemi. S-300’ün selefi. 1960’ların sonlarında hizmete girdi. Sağlıklı çalışan bir sistem değil. Fırlatılan çoğu füze güdüm sistemi yolu bulamıyor. 
• SA-6 Gainful (Kub): Orta menzil HSS. Mobil lançerlerden fırlatılıyor. Yarı aktif radar güdümlü; 20 – 25 km arası menzile sahip.
• SA-8 Gecko (Osa): Kundağı motorlu alçak irtifa kısa menzil HSS. Radar komut güdümlü; 15 km civarında menzili bulunuyor.
• SA-17 Grizzly (Buk): Kub sisteminin halefi; gelişmiş orta menzil HSS. Yarı aktif radar güdümlü. 30 – 35 km civarında menzile sahip.
• SA-20b (S-300PMU2): 2018 Eylül ayında Rus Hava Kuvvetlerine ait Il-20M istihbarat uçağının yanlışlıkla vurulması ve İsrail’in sık sık düzenlediği hava saldırılarına karşı Suriye hava savunmasının takviye edilmesi için alındı.
• ZSU-23-4 Şilka: Kundağı motorlu uçaksavar topçu sistemi. Zırhlı ve paletli bir araç şasisi üzerinde, dört adet 23mm otomatik top bulunuyor. Topun hedefe tevcihi, sistem üzerindeki atış kontrol radarı ya da elektrooptik kamera ile gerçekleştiriliyor. Sistem aynı zamanda kara hedeflerine karşı da kullanılabiliyor, nitekim isyana ait video görüntülerinde bu sistemler, muhaliflere ateş ederken görülmüştü. Şilka’nın hava hedeflerine karşı ortalama menzili 2,5 km civarında.
• SA-22 Greyhound (Pantsir S1): Şilka’nın yeni nesil modern halefi. Suriye bu sistemleri yeni sipariş etti. Bir kamyon şasisi üzerinde iki adet çift namlulu 30mm otomatik top ve 12 adet telsiz komut güdümlü füze bulunuyor. Topların azami menzili 4 km civarında; füzenin ise 20 km civarında.

SIPRI verilerine göre Suriye’nin Rusya’dan 1992 – 2018 yılları arasında tedarik ettiği hava savunma sistem ve füzeleri şunlar:

Daha önce imha edilen Rus yapımı Rejim hava savunma sistemi: Pantsir-S1

Rusya’nın desteklediği ve bizzat kontrol ettiği Rejim unsurlarına bulundukları noktalarda verilen karşılık neticesinde Pantsir-S1 hava savunma sistemi de 28 Şubat 2020’de SİHA’larımız tarafından imha edilmişti. Daha önceden Bayraktar TB2 SİHA ile Libya’da, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından Darbeci Hafter güçlerine verilen Pantsir-S1 hava savunma sistemi de imha edildiği iddia edilmişti.

🔸🇹🇷Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından 🇸🇾Rejime ait 🇷🇺Rus yapımı Pantsir S-1 (Sa-22) hava savunma sistemini imha edildi. Sistemin radarının aktif olduğu görülüyor.
📋 @clashreport pic.twitter.com/V42ka8AwNq

— DEFENCE TURK (@Defence_Turk) February 28, 2020

Daha önce Rejim’e ait MiG-23 vurulmuştu

23 Mart 2014’te de yine Suriye’ye ait iki adet MIG-23 savaş uçağı hava sahamıza girmişti. Uyarılara rağmen Hatay/Yayladağı’na bağlı Çamlı Tepe Hudut Karakolu bölgesinde hava sahamızı ihlal eden MIG-23 savaş uçağına bölgede hava devriye görevinde (havada hazır) bulunan iki adet F-16 uçağımızdan birisinin angajman kuralları gereğince füze atması ve isabet alması neticesinde savaş uçağı hududun 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşmüştü.

İlgili olarak:

TSK tarafından imha edilen Rus yapımı Rejim Pantsir-S1 hava savunma sistemi

Bakan Akar: Bahar Kalkanı Harekatı başarıyla sürdürülmektedir

Kaynaklar: Siyah Gri Beyaz

Ahmet Alemdar

Defence Turk Yayın Koordinatörü. Türk Savunma Sanayii özelinde; savunma teknolojileri, stratejileri ve politikaları araştırmacısı ve takipçisi.