TSK’nın Çelik Yumrukları Tanklarımız ve Modernizasyon Projelerine Bakış

Her geçen gün dünyada etkisini çoğaltan “Vekâlet Savaş(ı)”’ları (Proxy War) sonucunda artan asimetrik harp sahaları ile birlikte askeri teknolojilerde asimetrik harp araştırmalarının ve projelerinin arttığını görüyoruz. Bu geniş alanı konumuza indirgeyecek olursak; artan asimetrik harp sahaları sonucunda bu sahalarda tankların yapabildikleri ve tankların karşılaştığı engel ve tehditlerin daha net görülmesinin ardından mevcut tankların ve mevcut tank kullanım doktrinlerinin yetersizliği karşısında savunma firmaları ve ordular çeşitli çözüm arayışlarına gittiler. Asimetrik harp sahası denklemde bilinmezlerin/sürprizlerin çok fazla olduğu bir harp alanı. Dolayısıyla durumsal farkındalık en fazla öne çıkan parametrelerden biri oluyor. Hemen ardından ise tehdit savunma unsurları geliyor, özellikle güdümlü tanksavar füzesi (Anti-Tank Guided Missile/ATGM) tehdidi karşısında boşluklu veya reaktif zırh, uyarı ve tepki sistemleri çok fazla önem arz ediyor. Ve tabii ki her zaman önem arz eden konu mobilite!

Tanklar, zırhlı araçlar, insansız hava araçları ve daha birçoğu, bu gün gündemimizi meşgul eden birçok sistem ilk kullanım alanı olarak aklımıza Asimetrik Harp sahasını getiriyor. Evet yazımızın konusu olan tanklar ve günümüzde tank tasarım ve modernizasyonunda da en çok ön plana tankların Asimetrik Harp sahası karşısında etkinliği çıkıyor. Nitekim asimetrik harp sahası için tanklara eklenen/yükseltilen tüm sistemler tankı ayrıca simetrik (devletler/ordular arası) savaşlarda da bir üst seviyeye taşıyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri

Kara Kuvvetlerimizde ABD ve Alman menşeli çeşitli tanklar bulunsa da Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine yarım asırdan uzun süredir sıfır tank girmedi. Yani TSK envanterindeki tankların hepsi ikinci el veya veya hibe tanklardan oluşmakta. Ayrıca batı ülkelerinin tank envanterlerine bakıldığında Türk Silahlı Kuvvetleri’nde gerçekten çok fazla tank çeşitliliği bulunuyor. Bu çeşitlilik tankların lojistiği ve güncel tutulmaları hususunda çok ciddi zorluklar getiriyor. Keza güncel olarak bakacak olursak 3 ayrı modernizasyon projesi gündemde bulunmakta. Tank sayısı bakımından kalabalık bir envantere sahip olsak da çeşitlilik hususunun da ciddi etkisi olan tanklarımızın güncelliği konusunda çok büyük sorunlar mevcut. Bu sorunları kısaca açıklamak gerekirse M60A3, Leopard 2A4 ve M60T olmak üzere 3 farklı tank modelinin modernizasyonu ile ilgili çalışmalar yürütülüyor  Bu 3 tank için de farklı zırh ve donanım entegrasyonu, farklı planlama ve farklı kablaj tasarım ve entegrasyon çalışmaları yapılıyor. Tabii bu hususta değinecek çok fazla nokta olmakla beraber modernizasyon çalışmalarına alt satırlarda değineceğim. Demek istediğim envanterinde 6 çeşit tank bulunan (-ki dünyada envanterinde en fazla çeşitte tank bulunduran ordulardan biri TSK denilebilir.)  TSK için bu tankların bakım ve idame problemlerini bırakın bir de tankların demode oluşu ve güncel tutulmasının zorluğu çok büyük bir sorun oluşturuyor. Modernizasyon çalışmalarının fonlanmasından, planlanmasına ve tasarlanmasına kadar bir çok noktada bu tank çeşitliliği Türkiye’yi zorlayan bir husus  olarak karşımıza çıkıyor.

“Altay gelecek sorunlar bitecek.” Evet planlanan bu şekilde(-ydi). Altay tankının gelmesi ile birlikte önce M48 serisi ardınan M60 serisi (M60T’ler bilinmiyor) tanklar envanter dışına çıkarılacaktı. Otokar’ın 15 Kasım 2012 tarihinde ki açıklamasına göre 2015 yılında seri üretime geçilmesi planlanıyordu. Altay Tankı ile alakalı gelişmeler için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.

Tüm bu gelişmelerin ardından 24 Nisan 2018 tarihinde SSM resmi Twitter hesabından Altay tankının 250 adedinin seri üretim işi ve Altay tankına milli güç grubu geliştirilmesi işi için BMC A.Ş. ile sözleşme görüşmelerine başlanacağını duyurdu. SSM 2017-2021 Stratejik Planına göre 2020 yılında 15 adet, 2021 yılında 20 adet olmak üzere 2021 yılı sonunda TSK envanterine 35 adet Altay ana muhabere tankı girmesi planlanıyor. Altay Tankı ile ilgili detayları sitemiz üzerinden buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Pekala Altay yeterli sayıda üretilene kadar değirmen ne ile dönecek?

Öncelikle envanterimizde bulunan tanklara bakacak olursak:

1. M48 A5T2 (~750)

M48 Patton tankları Türk Silahlı Kuvvetleri’nde ilk olarak 1960’lı yıllarda hizmete girmiştir. İlk M48’ler Kıbrıs Savaşında da kullanılmış olup 90mm topa ve benzinli motora sahip modellerdir. 1980’li yıllarda ise Alman teknolojisiyle ~183 adet M48 Patton gece görüş cihazı ve 105mm’lik top ile modernize edildi. Yine aynı yıllarda ABD teknolojisi ile çok sayıda M48 ve M48A1, M48A5T1 seviyesine yükseltildi ardından birçok tank M48 A5T2 seviyesine kadar yükseltildi. 105 mm’lik topun üzerinde lazer telemetre ve termal gece görüş sistemi bulunmaktadır. Atış Kontrol Sistemi, ilk seri Amerikan M1 Abrams tanklarıyla aynıdır. Bu tankın en belirgin özelliği, top namlusunun dengeli soğumasını sağlayan, fiberglas termal namlu kılıfının bulunmasıdır. Ancak tüm bu büyük yükseltmelere rağmen zırh seviyesinde büyük bir değişiklik yapılmamıştır. M48A5T2 yaşlanmış gövde ve yarım asırdan eski zırh tasarımı ile efektif bir tank olmaktan çok uzakta. Hâlihazırda M48A5T2’lerin bir kısmı Kıbrıs’ta, bir kısmı Güney Doğu bölgesinde karakollarda sabit mevzi olarak görev alıyor.

Menşei: ABD
M48 Patton Serisi Üretim Aralığı: 1952-1959
Ağırlık: 49 Ton
Motor: AVDS 1790-2D V12 750BG dizel
Top: M68 yivli setli 105mm
Azami Hız: 48km/sa
Menzil: 499km
Sudan Geçiş: 122 cm (hazırlıksız) , 240 cm (hazırlıklı)
NBC Koruması: Maskeli Tip
Güç/Ağırlık Oranı (BG/ton) : 15,31BG

2. M60A3TTS (~645)

1990’lı yılların başında, Körfez Savaşı sonrası Türkiye’nin sağladığı katkılara karşılık ABD tarafından Türkiye’ye 900’den fazla M60 Patton hibe edildi. Bu tankların ise ~650 adedi M60A3TTS (tank thermal sight) tanklarından oluşuyor. M60A1 modellerinin 170 adedi ise M60T modernizasyonundan geçirildi. Kalan A1 modelleri ise envanter dışına çıkarıldı. M60A3TTS’ler Güneydoğu’da terörle mücadelede ve karakollarda aktif olarak görev almaktadır. Fırat Kalkanı Harekatı’nın ilk safhalarında da görev aldılar.

Menşei: ABD
M60 Patton Serisi Üretim Aralığı: 1960-1987
Ağırlık: 52,6 Ton
Motor: AVDS 1790-2D V12 750BG dizel
Top: M68 yivli setli 105mm
Azami Hız: 48km/sa
Menzil: 450km
Sudan Geçiş: 122 cm (hazırlıksız) , 240 cm (hazırlıklı)
NBC Koruması: Maskeli Tip
Güç/Ağırlık Oranı (BG/ton): 14,26BG

3. Leopard 1A3T1 (Çok az sayıda kaldı) & 4. Leopard 1T (171)

1982-1983 yıllarında Federal Almanya’dan 77 adet Leopard 1A3T1 alınmış ve Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmiştir. 1991 yılında Federal Alman II’nci Teçhizatlandırma Yardım Programı çerçevesinde, Almanya’dan alınan 130 adet Leopard 1A3T1 ve 182 adet Leopard 1A1 tankı envantere girdi. Leopard 1A3T1 modelleri A3 modellerinden farklı olarak EMES-12A3 atış kontrol sistemi kullanıyor.  162 adet Leopard 1A1 ve Leopard 1A1A4 ile 9 adet Leopard 1A3T1 ASELSAN tarafından 2003 – 2009 yılları arasında Volkan atış kontrol sistemi modernizasyonuna tabi tutuldu. Modernize olan tanklar Leopard 1T olarak isimlendirildi.

Menşei: Almanya
Leopard 1 Serisi Üretim Aralığı: 1964-1984
Ağırlık: 42,2 Ton
Motor: MTU MB 838 Ca M-500 V10 830BG dizel
Top: Royal Ordnance L7A3 yivli setli 105mm
Menzil: 600km
Sudan Geçiş: 120 cm. (Hazırlıksız), 400 cm.(Şnorkel ile)
NBC Koruması: Basınçlı Tip (Maskesiz)
Azami Hız: 65km/sa
Güç/Ağırlık Oranı (BG/ton): 19,67BG

5. Leopard 2A4 (~334)

Leopard 2A4’ler 2005 yılı sonrası Almanya’dan 298 ve 56 adetlik iki pakette ikinci el olarak tedarik edildi. İkinci paketteki 15 tank, yedek parça olarak kullanılmakta. Aselsan Leopard 2A4 tankları için Leopard 2NG paketini geliştirdi ve ilk prototipi 2011 yılında üretti. Ancak modernizasyon için hiçbir adım atılmadı ve Leopard 2NG paketi hayata geçmedi. 2018’in ilk SSİK toplantısı sonrasında Leopard 2A4 tanklarını BMC’nin modernize edeceği iddia ediliyor.

Menşei: Almanya
Leopard 2 Serisi Üretim Aralığı: 1979-Devam Ediyor
Ağırlık: 55 Ton
Motor: MTU MB873 KA501 V12 1479BG dizel
Top: Rheinmetall L/44 yivsiz setsiz 120mm
Azami Hız: 68km/sa
Menzil: 280km-340km
Sudan Geçiş: 120 cm. (Hazırlıksız), 400 cm.(Şnorkel ile)
NBC Koruması: Basınçlı Tip (Maskesiz)
Güç/Ağırlık Oranı (BG/ton): 26,89BG

6. M60T (~166)

M60A1  tanklarının İsrail’li Israel Military Industries (IMI) tarafından modernize edilmiş versiyonudur.IMI tarafından İsrail’de modernize edilen ilk tank Kayseri’ye 10.11.2005 tarihinde ulaştı. Aynı ayın sonunda da seri modernizasyon hattı faaliyete başladı. Projede teslimatlar 15.02.2010 tarihinde tamamlandı.

Menşei: ABD/İsrail
M60T Üretim Aralığı: 2005-2010
Ağırlık: 59 Ton
Motor: MTU MT881 KA501 1000BG dizel
Transmisyon: RENK 304S (4 ileri, 2 geri)
Top: MG253 yivsiz setsiz 120mm
Azami Hız: 55km/sa
Menzil: 450km
Sudan Geçiş: 122 cm (hazırlıksız) , 244 cm (hazırlıklı)
NBC Koruması: Basınçlı Tip (Maskesiz)
Güç/Ağırlık Oranı (BG/ton): 16,94BG

Leopard 2 NG Modernizasyon Paketi

Günümüz simetrik ve asimetrik harp sahası dikkate alındığında Kara Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan tanklarımızın koruma, durumsal farkındalık ve tehdit uyarı ve tepkime sistemlerinin yeterli olmadığı açıkça görülmektedir. Aselsan bu durumu önceden fark etmiş ve 2011 yılında Leopard 2NG prototipini ortaya koymuştur. Leopard 2NG modernizasyon paketi;

• Lazer Uyarı Sistemi
• Sürücü Görüş Sistemi
• Komuta Kontrol Sistemi
• Yangın Söndürme Sistemi
• Elektrikli Top Kule Takat Birimi
• Yeni Nesil Atış Kontrol Sistemi
• 12,7mm Uzaktan Kumandalı Silah Sistem (UKKS)
• Ek Balistik Koruma Modülleri

entegrasyonunu içeriyor. Leopard 2NG modernizasyon paketi ile Leopard 2A4 tankları içindeki tüm elektronik, elektro-optik, elektro-mekanik ve elektro-hidrolik sistemleri çıkartarak, yerlerine son teknoloji ürünü sistemler entegre edilmesini içeriyor. Modernize edilen tankların kullanım ömrünün en az 20 sene artmasıyla beraber, ömür döngüsü maliyetlerinin de olabilecek en düşük seviyeye indirgemesini sağlanacaktı ancak Leopard 2NG modernizasyon projesi hayata geçmedi.

Leopard 2NG Modernizasyon paketinin en önemli eksiği şüphesiz aktif koruma sistemidir. Ancak aktif koruma sistemi eksikliğine rağmen lazer uyarı sistemi ve ek balistik koruma modülleri ile Leopard 2A4 tanklarının beka kabiliyetini çok yukarılara taşıyarak Fırat Kalkanı Harekatı ve Zeytin Dalı Harekatı’ndaki bir çok kaybımızı engelleyebilirdi. Leopard 2NG modernizasyon paketinin neden hayata geçmediği ile alakalı kesin bir sebep bilinmiyor. Keza “Next Generation” paketi Aselsan inisiyatifi ile başlamış bir projeydi. Ancak kesin olan şey son derece gerekli olan bu projenin rafa kalkması Türkiye açısından çok büyük bir hata oldu.

M60T Projesi (Sabra Mk.II Paketi)

M60T (Sabra Mk.II) Modernizasyon Projesi, M60 Patton tanklarının IMI (Israel Military Industries) tarafından tasarlanan, daha yüksek kalibreli top ve reaktif zırh ile modernize edilmesini içeren projedir. Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile İsrailli IMI arasında 29.03.2002 tarihinde imzalanıp 30.09.2002 tarihinde yürürlüğe giren 687.5 milyon $’lık anlaşma ile, KKK envanterindeki 170 adet M60A1 tank modernize edilerek M60T adını aldı. Tank modernizasyonu sırasında tankın neredeyse iskeleti dışında bütün parçaları değiştirildi. Sabra Mk.II geliştirme paketinin tümünde gözlem aygıtı programları, talebe ve operasyonel gereksinimlere göre özelleştirilmiştir.

Sabra Mk.II paketi ile M60A1 tankının;

• 105mm M68 yivli topu 120 mm MG253 yivsiz topla değiştirildi. Değiştirilen 120mm top namlularının büyük bir kısmı IMI lisansı ile MKEK tarafından üretildi.
• 120mm mühimmata uygun 42 mermi yuvası sağlandı.
• Tankın atış kontrol sistemi Knight III atış kontrol sistem ile değiştirildi. Knight III sistemi ise Elbit lisansı ile Aselsan tarafından üretildi.
• 750bg Continental AVDS-1790-2 dizel motor 1,000bg MTU MT881 motor ile değiştirildi.
• Allsion CD850-6BX aktarma organı Renk 304S ile değiştirildi.
• Süspansiyon sistemi yenilendi.
• Taret ve gövdeye kompozit zırh plakası üzerine patlayıcılı reaktif zırh (ERA: Explosive Reactive Armor) blokları eklendi.
• Taretin hidrolik dönüş sistemi elektrikli sistem ile değiştirildi.
• Otomatik yangın tespit ve söndürme sistemi eklendi.
• Basınçlı tip (maskesiz) KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer) koruması sağlandı.

IMI tarafından İsrail’de modernize edilen ilk tank Kayseri’ye 10.11.2005 tarihinde ulaştı. Aynı ayın sonunda da seri modernizasyon hattı faaliyete başladı. Projede teslimatlar 15.02.2010 tarihinde tamamlandı.

M60T (Sabra Mk.II) Projesi’nin 687.5 Milyon $’lık maliyeti bir çok eleştiriye sebep oldu. M60T projesi ile M60A1 tanklarının iskeleti dışında neredeyse tüm sistemleri daha üstün sistemler ile değiştirildi. M60T projesi sadece tedarik projesi değildir. M60T Projesi ile Aselsan ve MKE lisans altı üretim ile birlikte ciddi bir kabiliyet edinimine sahip oldu. Modernizasyon Projesinin seri üretimi ise 2. Ana Bakım Merkez Komutanlığı’nda (Kayseri) gerçekleştirildi.

M60T tankları birçok açıdan TSK envanterinde bulunan en modern ve en etkili tank. M60T Projesi kapsamında tanka eklenen kompozit zırh plakası üzerine patlayıcılı reaktif zırh (ERA) tankın özellikle güdümlü tanksavar füzelerine (ATGM) karşı beka seviyesini çok yükseltti. Ancak M60T tüm bu iyileştirmelere rağmen günümüz modern harp ve asimetrik harp sahası için yeterli etkinliğe sahip değil. Nisan 2016’da Başika Kampında modern bir güdümlü tanksavar füzesi olan Kornet tarafından tank kulesinin ön kısmından vurulan M60T tankımız hem zırhın en dayanıklı kısmından vurulması hem de ERA plakaları sayesinde hareket ve atış kabiliyetini kaybetmeden mürettebatını korumayı başardı. Ancak Ağustos 2016’da başlayan Fırat Kalkanı Harekatı’nda arka ve yan kısımdan hasar alan bazı tanklarımızda mürettebat kaybı yaşandı. M60T tankının zırh koruması üst düzey olsa da saldırı öncesi uyarı ve tepki sistemlerinin olmayışı büyük bir eksiklik oluşturuyor. Bu eksiklik TSK ve SSM tarafından görüldü ve bu doğrultuda Fırat M60T Projesi başladı.

M60T Tanklarının Tanksavar Savunma Yeteneğinin Geliştirilmesi (Fırat M60T) Projesi

Fırat Kalkanı Harekâtı sırasında elde edilen tecrübeler ışığında Kara Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki M60T ana muharebe tanklarından bir bölümünün modern tanksavar tehditlerine ve terör unsurlarına karşı daha etkin korunabilmesi ve mevcut sistemlere ilave yetenekler kazandırılmasına yönelik olarak başlatılan M60T Tanklarının Tanksavar Savunma Yeteneğinin Geliştirilmesi (Fırat M60T) Projesi’nde imzalar IDEF’17 Fuarı kapsamında 11 Mayıs 2017’de atıldı.

Mali değeri 109.245 Milyon € (Euro) + 25 Milyon ₺ (Türk Lirası) olarak açıklanan sözleşme kapsamında M60T tanklarına;

• Lazer Uyarı Sistemi,
• 12,7 mm SARP UKSS,
• Yakın Mesafe Gözetleme Sist. (YAMGÖZ),
• Aselsan Sürücü Görüş Sistemi (ADİS,)
• Koruma Astarı,
• İklimlendirme Sistemi,
• Yardımcı Güç Ünitesi

entegrasyonu gerçekleştirilmektedir. Proje kapsamında 120 M60T tankının modernize edilmesi bekleniyor. Edinilen bilgiye göre 12.7 mm SARP UKSS ve Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi (360 derece görüş kameraları) kule içinde Tank Komutanı SARP UKSS üzerindeki gündüz görüş ve termal kameraları ve\veya Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi kameraları vasıtasıyla tankın dışını anlık olarak 360 derece panoramik bir şekilde gözetleyebilecektir.

Aselsan tarafından geliştirilen Akkor “Pulat” Aktif Koruma Sistemi’nin, Fırat M60T Projesi kapsamında modernize edilen tanklara entegre edilmesi planlıyor. Akkor Pulat Aktif Koruma Sistemi’nin Nisan 2018 sonrasında seri montaja hazır hale gelmesi hedefleniyor.

M60A3 Modernizasyon Projesi 

M60A3 tanklarının ise “Leopard 2NG” veya “M60T” projeleri gibi komplike ve maliyetli modernizasyonlardan geçmeyecek. Bunun en büyük sebebi ise tanka eklenen her zırh plakası ve ek parçaların hâlihazırda yaşlı ve çok performanslı olmayan bu tanklarda performans sıkıntısına yol açacak olması ve yaşlı olan bu tanklar için göze alınmaması gereken maliyetler doğuracaktır. Artan ağırlık tankın motor gücünün, süspansiyon sisteminin ve taretin (kule) dönüş sisteminin yetersiz kalmasına sebep olacaktır. Yani artan ağırlık tankın güç/ağırlık oranını düşürecektir. Bu hususu ise Savunma Sanayii Araştırmacısı Sayın Arda MEVLÜTOĞLU “Ana Muharebe Tankı Tasarımı Üzerine Notlar: Hareket Kabiliyeti” yazısında çok iyi ve net bir biçimde açıklıyor:  “Unutulmamalıdır ki, düz yolda ya da engebeli arazide ulaşılabilen azami hız değerleri, tek başlarına hareket kabiliyetini tanımlamak için nesnel veriler değildir. Bir tank, teknik özellikler tablosunda verilen azami hız değerlerine nadiren ve çok kısa süreler için ulaşır. Bu hızlar sürdürülebilir değerler değildir; daha ziyade anlık ulaşılabilecek teorik maksimumları gösterirler. Esas önemli olan, tankın belli bir hız değerine ne kadar kısa sürede ulaşabileceği, yani ivmelenme kabiliyetidir. İvmelenme performansına ise doğrudan etki eden parametre, güç – ağırlık oranıdır. Bu oran ne kadar yüksekse tank o kadar hızlı sürat kazanabilir (zira birim ağırlığı taşıyan motor gücü fazladır).” 

Modernizasyon çalışmaları ile alakalı daha sonra ortaya çıkan görüntülere göre M60A3TTS tankları;

• Kısmi Reaktif Zırh ve İlave Zırh Kaplaması
• İlave İç Kaplama (mürettebatı şarapnel etkisinden korumak için)
• Tank Lazer Uyarı Sistemi TLUS
• Yakın Mesafe Gözetleme Sistemi YAMGOZ
• Sürücü Görüş Sistemi ADİS
• AKKOR Pulat Aktif Koruma Sistemi
• Yangın Söndürme ve İnfilak Bastırma Sistemi
• Alarm Sireni
• Yardımcı Güç Ünitesi
• Sarp 12,7mm UKSS

entegrasyonu ile modernize olacak.

…Sona Doğru…

Altay Tankının operasyonel olması ve yeterli sayılarda envantere girmesine daha uzun bir süre varken Fırat Kalkanı Harekatı’nın ardından tank modernizasyonları gündemde daha çok yer kaplamaya başladı. Fırat M60T Projesi ve M60A3 Modernizasyonunun ortaya çıkmasının ardınan, envanterde bulunan Leopard 2A4 tankları içinde modernizasyon çalışmalarının başladığı hususunda haberler basına yansıdı. Leopard 2A4 tanklarının BMC tarafından modernize edileceği şeklinde kuvvetli iddialar ortaya çıktı. BMC’nin Alman askeri araç ve teknoloji üreticisi Rheinmetall firması ve Malezyalı Etika Strategi firmaları ile ortaklaşa kurduğu “RBSS” firması yükleniciliğinde mi yoksa Aselsan desteği ile mi Leopard 2A4 modernizasyonu gerçekleştirileceği hususu şu anda bir muamma.

Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde bulunan tanklara, gerçekleşen ve gerçekleşmeyen modernizasyon projelerine ve de ardından gerçekleşmekte olan modernizasyon projelerine göz attık. Tüm bunların ardından Kara Kuvvetlerimizin bel kemiğini oluşturacak ana tank kuvveti önümüzdeki 5-10 yıl boyunca modernize edilmiş eski tanklardan oluşmaya devam edecektir. Elbette Altay üretimi sürecek ancak üretimin başlaması ve yeterli sayılarda envantere girmesi çok uzun zaman alacak. Eski tanklar deyişi yanlış anlaşılmamalı. Modernize edilmiş Leopard 2 ve M60T tankları günümüz muharebe şartlarının görev yükünü omuzlayabilecek tanklar. Modernize edilmiş M60A3 tankları tarafından desteklenen modernize edilen Leopard 2 ve M60T’lerden oluşan yaklaşık 500 modern tank (M60T ve Leopard 2’lerin hepsinin modernize olması durumunda ki hepsinin olmaması da söz konusu) bahsettiğimiz 5-10 yıllık süreçte Türkiye’yi rahat ettirecektir. Tabii bu süreçte Leopard 1T’lere ne olacağını kestirememekle birlikte M48A5T2’lerin Altay’ın envantere girmesi ile peyderpey hizmet dışı kalacağını belirtmeliyim.

Fatih Mehmet Küçük

DefenceTurk

Kaynaklar:

• SiyahGriBeyaz
• Türk Ordusunda Zırhlı Birlikler/Yüksek Lisans Tezi –Teoman ENGİN
• TRMilitary
• Military-Today
• Anadolu Ajansı
• Forecast İnternational

Fatih Mehmet

Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı Mezunu ve amatör fotoğrafçı. Teknoloji, otomotiv, uluslararası ilişkiler ve savunma sanayii meraklısı. Savunma sanayii araştırmacısı.