RADAR Güdüm Yöntemleri

Mühimmatı hedefin yüzeyinden yansıyan veya hedeften yayılan elektromanyetik dalgalardan faydalanarak tevcih eden güdüm sistemlerine radar güdüm sistemi denir.

Güdüm sistemi: hedef bilgisini değerlendiren, güdüm hattını -hedefe ait bilgilerle geri besleme sağlayarak- tanımlayan, düzelten, bu değerlendirmeler kapsamında güdüm hattını yeniden tanımlayan ve füze kontrol birimine gerekli verileri ileten sistemdir.

Güdümlü füze ise uçuş paternini iç veya dış sistemlerle değiştirme yeteneğine sahip, yeryüzü üzerinde hareket eden insansız bir tür hava aracıdır. Gelişen teknoloji ile doğru orantılı olarak füzelerin amaçları, boyutları, harp başlıkları, hızları, menzilleri ve burada da bahsi geçtiği üzere güdüm sistemleri gelişmekte ve değişmektedir.

Radar güdüm sistemleri aktif, yarı aktif veya pasif olabilir; sistemin türünü belirleyen unsurlar ise dalgalaları yayan kaynak ve mühimmatın kendi bünyesinde radar vericisi olup olmadığıdır.

Aktif Radar Güdüm

Bu sistemde mühimmat, belli bir eşikten sonra atıcı platformdaki radara ihtiyaç duymadan kendini hedefe yönlendirebilir.

Aktif radar güdüm sistemiyle çalışan mühimmatlar, hedefe yönlenirken seyir sürecinin tamamında kendi radarını kullanmaz. Ebatlar nedeniyle, mühimmatın içindeki radarın arama kabiliyeti atıcı platformdakinden kısıtlıdır. Bu sebeple terminal safhaya -hedefe yeterince yaklaşıncaya- kadar mühimmat kendi radarını hedefe kilitlenmek için kullan(a)maz. Bu kısıtı aşmak için aşağıdaki yöntemler geliştirilmiştir:

Komuta Güdüm, Command Link Guidance

Seyrin ilk safhalarında platform ile mühimmat irtibat halindedir. Mühimmat; terminal safhaya kadar platformun radarı hem mühimmatı hem hedefi izler, gereken seyir komutları mühimmata veri yolu (data link) aracılığıyla iletilir ve terminal safhaya kadar bu şekilde yönlendirme sağlanır.

Ataletsel Güdüm, Inertial Mid – Course Guidance

Mühimmat platformdan ayrılmadan önce hedefin konumu ve seyir parametreleri mühimmata yüklenir. Üç eksenli jiroskop sistemine ve radara sahip mühimmat, ataletsel seyrüsefer ile hedefe yaklaşır.

Raytheon imali AIM-120 füzesi aktif radar güdüm sistemi kullanan mühimmatlara iyi bir örnektir. Bu füze terminal safha öncesi güdüm için yukarıda anlatılan iki metodu da kullanır. Bünyesindeki ataletsel seyrüsefer verilerini uçaktan aldığı seyir direktifleriyle birleştirirerek hedefe güdümlenir.

Yarı Aktif Radar Güdüm

Bu sistemde mühimmat, atıcı platformdaki radarın hedefi sürekli aydınlatmasına ihtiyaç duyar.

Atıcı platformdaki radar, angajman boyunca hedefi aydınlatır. Mühimmat, hedeften yansıyan dalgaları ve kendisine radardan direkt gelen referans dalgalarını karşılaştırarak kendini hedefe doğru güdümler.

Bu güdüm sisteminin en büyük avantajı füzenin menzilinin fazla olmasıdır. Menzildeki bu artış fırlatıcı platformda bulunan ve füze antenine oranla büyük olan radar anteninin bir fonksiyonudur. Bu güdüm sisteminin olumsuz yönleri olarak “at-unut” tipi olmaması ve fırlatıcı platformca füze hedefi vuruncaya kadar takip edilmesi olarak belirtilebilir. Yarı-aktif radar güdümlü füzeler ise genellikle orta ve uzun menzilli hava savunma füze sistemlerinde tercih edilmektedir.

Buk-M2 (NATO: SA-17 Grizzly) orta irtifa hava savunma sisteminden ateşlenen füzelerden biri olan 9M317, yarı aktif radar güdüm yöntemini kullanan mühimmatlardandır. AIM-120’de olduğu gibi, terminal safhadan önceki süreçte komuta güdüm ve ataletsel güdüm yöntemlerini bir arada kullanır.

Pasif Radar Güdüm

Pasif güdümlü füze sistemleri; hedeften yayılan ve daha önce tespit edilmiş parametreleri referans alarak güdüm rotasını belirleyen sistemlerdir. Mühimmatın güdümlenmesine yarayan dalgalar yalnızca hedefin yaydıklarıdır. Bu güdüm yöntemini kullanan mühimmatlar herhangi bir aydınlatma yardımına ihtiyaç duymaz ve atıcı platformdan güdüm komutası almaz. Bu tip füzelerde kullanılan algılayıcılar hedef platformdan yayılan radyo frekans ya da ısı enerjisine karşı duyarlıdır.

Yayılıma karşı füzeler yani Anti-radyasyon füzeleri bu güdüm yöntemini kullanır. AGM-88 HARM anti-radyasyon füzelerine bir örnektir. Hasım hava savunma radarlarını imha etmek üzere tasarlanmıştır. Radarlardan yayılan ışımayı tespit etmek için sabit bir anten kullanır.